Al meer dan een eeuw zien astronomen hoe de Melkweg op een ander sterrenstelsel afstevent: het nabije Andromedastelsel. Verwacht werd dat er over vier tot vijf miljard jaar een botsing zou plaatsvinden, waaruit één samengesmolten sterrenstelsel zou ontstaan. Maar die botsing blijkt toch niet zo zeker als eerder werd gedacht.
Een kans van 50 procent
Dat blijkt uit recent onderzoek, gepubliceerd in het vakblad Nature Astronomy. Voor die studie bestudeerde een team van wetenschappers, naast de Melkweg en Andromeda, ook enkele andere grote sterrenstelsels in dezelfde uithoek van het heelal. Hun conclusie: de kans dat de Melkweg daadwerkelijk met Andromeda zal botsen, is ongeveer vijftig procent.
Leestip: De oerknal: het begin van de tijd en het heelal
‘Het is eigenlijk net zo onzeker als een muntje opgooien,’ zegt astrofysicus Till Sawala van de Universiteit van Helsinki, mede-auteur van de studie. Dat betekent dat de kans op een botsing aanzienlijk lager is dan eerder werd aangenomen.
Geen zekerheid meer
Sinds 2012 werd een botsing tussen de Melkweg en Andromeda bijna als een zekerheid gezien. Maar eerdere voorspellingen hielden geen rekening met de invloed van andere sterrenstelsels in dezelfde omgeving.
Daarom simuleerden Sawala en zijn collega’s de toekomst van de Melkweg en Andromeda tot wel tien miljard jaar vooruit. Dit keer namen ze ook andere grote sterrenstelsels mee in de berekening: het spiraalvormige Driehoekstelsel (de nummer drie in grootte) en de Grote Magelhaense Wolk.
Leestip: Hoe kun je de Poolster spotten? Zo werkt het kompas van de ruimte
Het onderzoeksteam simuleerde duizenden keren de bewegingen van deze vier kosmische reuzen. En wat blijkt? Wanneer je al hun bewegingen meeneemt, is de kans op een botsing tussen de Melkweg en Andromeda ongeveer vijftig procent.
Een geruststellend idee
Volgens sterrenkundige Alister Graham van de Swinburne University of Technology (Australië) zijn de nieuwe bevindingen ‘op een bepaalde manier een geruststellend idee’. Een botsing tussen de twee stelsels zou namelijk slecht nieuws zijn voor toekomstig leven in de Melkweg.
Wanneer de Melkweg en Andromeda samensmelten tot één groot sterrenstelsel, fuseren ook hun zwarte gaten. Die enorme activiteit voorkomt dat het omringende gas kan afkoelen en samentrekken. Zonder dat proces ontstaan er geen nieuwe sterren – en dus ook geen nieuwe planeten.
Leestip: Zes bijzondere ontdekkingen van ruimtetelescoop Hubble
Over vijf miljard jaar is de aarde vermoedelijk al lang verdwenen, opgeslokt door onze uitdijende zon. ‘Maar het idee dat de Melkweg daarna nog steeds een lange toekomst heeft waarin nieuwe planeten kunnen ontstaan, is een prettige gedachte,’ vindt Graham.
Botsingen vormen het heelal
Al sinds het ontstaan van het heelal smelten sterrenstelsels samen. Als twee stelsels van vergelijkbare grootte botsen, spreken wetenschappers van een major merger. Als een groter stelsel een kleinere opslokt, heet dat een minor merger.
‘Tot wel vijftig procent van de massa van sterrenstelsels vandaag de dag komt van opgeslokte voorgangers,’ zegt Christopher Conselice, extragalactisch astronoom aan de Universiteit van Manchester (VK), die niet bij het nieuwe onderzoek betrokken was. Zelfs de Melkweg is opgebouwd uit meerdere galactische botsingen.
‘Of de Melkweg en Andromeda ook zo’n botsing te wachten staat, blijft moeilijk te voorspellen’, zegt Conselice. ‘Er zullen namelijk altijd onzekerheid blijven.’ Eén ding is sinds dit onderzoek in elk geval duidelijk: een botsing tussen de twee stelsels is geen zekerheid meer.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
