Van alle slangen op de planeet heeft de samengedrukte zeeslang het grootste verspreidingsgebied. En als de observaties van de afgelopen jaren niet liegen, dan wordt dat gebied steeds groter – als gevolg van klimaatverandering.
In januari spoelde een van deze uiterst giftige slangen aan op de zuidkust van Californië bij Newport Beach; het is pas de vijfde keer dat de slang in de regio is opgedoken.
Het reptiel, dat gewoonlijk in tropische wateren leeft, werd vele honderden kilometers ten noorden van zijn gebruikelijke verspreidingsgebied gevonden, dat zich in dit geval uitstrekt van zuidelijk Mexico richting het noorden tot en met Baja California. In de winters van 2015 en 2016 spoelden hier drie andere exemplaren aan, terwijl ook in 1972 een exemplaar werd gevonden.
De eerdere vier slangen hadden allemaal iets gemeen: ze spoelden aan in El Niño-jaren, wanneer oceaanstromingen drastisch verschuiven en diersoorten soms ongewild over grote afstanden wordt meegevoerd.
“Stromingen kunnen vreemde dingen doen en ook het zeewater is veel warmer, dus dit is niet verrassend,” zegt Greg Pauly, herpetoloog van het Natural History Museum of Los Angeles County.
Wat wél verrassend is, is dat het dier in 2018 opdook, een jaar waarin er geen sprake is van een El Niño-episode.
Zwerver
De samengedrukte zeeslang is de enige zeeslang die in de open oceaan leeft, waar hij zich voedt met visjes onder het wateroppervlak en zich laat meevoeren op zeestromingen, aldus Harvey B. Lillywhite, bioloog en zeeslangenexpert aan de University of Florida.
De dieren overleven door te drinken van het regenwater dat op het zeewater valt. Ze zijn levendbarend, waarbij ze doorgaans drie tot zes jongen in zout water deponeren.
De soort gedijt het best bij watertemperaturen boven de 18 à 19 graden; in kouder water kunnen ze hun voedsel niet verteren. Maar omdat ze zich vooral op oceaanstromingen laten meevoeren, drijven deze reptielen vaak af tot ver buiten hun gebruikelijke verspreidingsgebied, legt Lillywhite uit.
“Dus soms duikt er eentje op in Nieuw-Zeeland en dan weer in Californië. We hebben het over het aanspoelen van zwerfdieren,” zegt Lillywhite.
Met de stroom mee
Diep onder het wateroppervlak van de Stille Oceaan, zo’n 25 kilometer uit de kust van Baja California en het zuiden van Californië, loopt de Davidson-stroming van zuid naar noord langs de rand van het continentaal plat.
Van oktober tot februari stijgt de stroming naar de oppervlakte, waar hij zeeslangen in de buurt van Baja California kan oppikken en naar het noorden kan meevoeren. Voor de kust van Baja California worden al sinds mensenheugenis veel zeeslangen waargenomen.
Maar Pauly vermoedt dat samengedrukte zeeslangen door de opwarming van de zee geleidelijk aan langs de Pacifische kust naar het noorden trekken, waardoor de kans groter wordt dat ze op de Davidson-stroming worden meegevoerd.
“Het is je reinste speculatie,” geeft hij toe, maar Lillywhite is het ermee eens. “Door de opwarming van de aarde mogen we ervan uitgaan dat het verspreidingsgebied van sommige zeeslangen zich zal uitbreiden,” aldus Lillywhite.
Volgens Pauly is het aannemelijk dat soorten met een groot verspreidingsgebied in de open oceaan als eerste worden getroffen door klimaatverandering. Neem de bruine gent, een zeevogel die op de open oceaan leeft.
“Al tientallen jaren lang verplaatst deze vogel zich langs de Pacifische kust steeds verder naar het noorden, en afgelopen november werd hij op een stukje rots bij de Channel Islands gespot,” zegt hij.
Leuk en angstaanjagend
Samengedrukte zeeslangen zijn niet goed uitgerust om over zand te glibberen. Tegen de tijd dat ze door een badgast op het strand worden opgemerkt, zijn de gestreste en uitgeputte dieren meestal al overleden of stervende.
Op de dag dat deze laatste zeeslang aanspoelde, was het oppervlaktewater van de zee ter plekke zestien graden – waarschijnlijk de reden waarom het dier bijna dood was.
De vondst van de slang werd gemeld aan biologen van het Pacific Marine Mammal Center, die vervolgens contact opnamen met Pauly.
Experts lieten de slang inslapen, waarna hij werd toegevoegd aan de collecties van het Natural History Museum of Los Angeles County. Dit exemplaar zou biologen meer inzicht kunnen geven in de vraag hoe dieren in het wild voor de zuidkust van Californië worden beïnvloed door de klimaatverandering.
“Enerzijds vind ik het spannend dat een samengedrukte zeeslang voor de kust is opgedoken. Voor een herpetoloog is dat leuk,” zegt Pauly. “Maar de achterliggende reden is tamelijk angstaanjagend.”
