Als je een kick krijgt van voetbal, dan ben je nu in je element. Dit is het seizoen waarin verre trappen beslissend kunnen zijn, en het verschil kunnen betekenen tussen winst of verlies.
Deze week kijken we niet naar mensen, maar naar andere dieren die hun tegenstanders potig willen aanpakken. Het eerste is een insect wiens leven soms afhangt van de manier waarop hij zijn poten gebruikt: de kakkerlak. Recent bleek dat deze diertjes stevig van zich af kunnen trappen.
De karate-kakkerlak
Het valt misschien niet mee om van kakkerlakken te houden, maar toch is het moeilijk om geen medelijden met de diertjes te hebben als ze eenmaal ten prooi vallen aan een juweelwesp (en dan de soort Ampulex compressa).
Juweelwespen steken kakkerlakken op twee plekken: bovenaan hun onderlijf, waardoor de voorpoten van de kakkerlak tijdelijk verlamd raken, en in hun hersenen. Door het gif dat de wespen dan injecteren wordt de kakkerlak een soort zombie en laat hij zich mak als een lammetje rondslepen aan zijn voelsprieten.
De wesp “heeft sensoren op zijn angel, waarmee hij de hersenen kan vinden,” legt Kenneth Catania, neurobioloog aan de Amerikaanse Vanderbilt University, per e-mail uit.
Vervolgens leidt de wesp de kersverse zombie naar een hol, waar hij hem achterlaat met een wespeneitje. De wesp sluit de tombe af, waarna de kakkerlak aan zijn einde komt terwijl hij levend wordt opgegeten door de larve van de wesp.
Maar onlangs bleek tijdens een nieuw onderzoek van Catania, waarover een artikel verscheen in Brain, Behavior and Evolution dat de kakkerlakken hun lot niet passief ondergaan.
Ze gaan eerst in de zogenaamde ‘steltstand’. Dit houdt in dat de kakkerlak zich opricht en zijn lijf van de wesp vandaan buigt, waardoor hij in een positie komt voor de tweede beweging: een felle trap tegen de kop van de wesp, of soms zelfs meerdere trappen, met zijn puntige achterpoten.
Je zou denken dat de wesp gewoon kan wegvliegen maar “de trappen van de kakkerlak zijn supersnel,” aldus Catania. “De wesp kan zich waarschijnlijk niet meer uit de voeten maken op het moment dat de trap begint.”
Vervolgens voert de kakkerlak een aantal vluchtreacties uit. Zo houdt hij zijn lijf uit de buurt van de wesp, krabt hij de wesp met die puntige poten van zijn lijf, houdt hij de wesp van zich af met een ‘stijve arm’, en bijt hij in het achterlijf van de wesp.
Van de 55 gevechten die werden geobserveerd door het team van Catania, wisten volwassen kakkerlakken die in de verdediging gingen in 63% van de gevallen te ontkomen aan hun sadistische tegenstander. Dat betekende dat ze niet binnen drie minuten waren gestoken nadat ze met een wesp in een ruimte waren gezet. Voor kakkerlakken die zich niet verdedigden, was de overlevingskans maar 14%.
Dus onthoud: wees nooit bang om stennis te schoppen.
Overtreffende trap
En er zijn nog genoeg andere dieren die het ver schoppen door van zich af te trappen.
Struisvogels kunnen “leeuwen uitschakelen door ze met hun machtige poten te trappen,” vertelt Don Moore, de directeur van de Amerikaanse Oregon Zoo.
En zelfs vogeltjes kunnen soms prima uit de voeten met hun pootjes.
De kiwi, het niet-vliegende neefje van de struisvogel ter grootte van een kip, “kan bij zijn zoektocht naar eetbare insecten boomstronken doormidden trappen,” vertelt Moore. Ze kunnen ook roofdieren als opossums wegjagen “die kiwi-kuikens zouden kunnen eten, als die kiwi-vaders maar niet zo afschuwelijk agressief zouden zijn.”
En dan heb je nog de secretarisvogel, die zijn prooien doodtrapt- en schopt. De vogels gebruiken daarbij een kracht die gelijk staat aan vijf keer hun lichaamsgewicht, in slechts 15 milliseconden.
Kamelen winnen de trofee voor souplesse, want die kunnen naar voren, naar achteren en naar opzij trappen. Kangoeroemannetjes geven elkaar trappen waar hun botten van kraken tijdens gevechten om vrouwtjes.
Kikkers gebruiken hun sterke poten om weg te springen, maar sommige trappen ook om zich te verdedigen, aldus Moore. De witgevlekte glaskikker, ook wel ‘ninjakikker’ genoemd, kan flinke trappen uitdelen aan roofdieren als hij zijn eieren bewaakt.
Daar val je toch steil van achterover?
Lees ook: Allesbehalve schattig: deze dierenbaby's zijn echte monstertjes
Lees ook: 7x dieren met bijzondere superkrachten
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
