1. Deze wesp kan zijn slachtoffers hersenspoelen
Deze parasitaire sluipwesp 'Ampulex compressa' kan kakkerlakken hersenspoelen met het gif uit zijn steek.
Eerst geeft de sluipwesp de kakkerlak een steek in zijn romp, waar het gif de voorpoten vijf minuten lang verlamt. Met een tweede steek richt de wesp zich direct op de hersenen, waardoor de kakkerlak een periode van een halfuur intensief schoonmaakgedrag vertoont.
Daarna vervalt de kakkerlak in een staat van lethargie – hypokinesie genoemd – waarbij hij zijn bewegingen niet langer zelf kan controleren.
2. Deze salamander kan zijn hele leven baby blijven
Deze alpenwatersalamander lijkt wel een beetje op Peter Pan: hij kan simpelweg weigeren om volwassen te worden.
Als ze jong zijn, lijken salamanders nog het meest op kikkervisjes. Ze slurpen plankton op in de ijzige meertjes waarin ze leven in de Alpen, soms wel op 2000 meter hoogte. Ze hebben gerafelde kieuwen waarmee ze zuurstof uit het water filteren.
Elke generatie van die salamanders bestaat uit exemplaren die daarna doodleuk weigeren om verder te groeien. ‘Het leven is goed hier’, lijken ze te denken. Ze behouden alle eigenschappen van een larve, terwijl ze wel steeds groter worden en zich kunnen voortplanten. Deze salamanders kunnen hun metamorfose maanden, jaren en soms zelfs hun hele leven uitstellen.
3. Deze geniepige zeeslak doet alsof hij een plant is
Er zijn zo wat regels op aarde die planten onderscheiden van dieren. Planten hebben bijvoorbeeld het ongelooflijke vermogen om de energie van de zon te gebruiken, dat noemen we fotosynthese. De fotosynthese is voorbehouden aan planten, niet aan dieren. Maar deze geniepige zeeslak piekert er niet over om zich aan de regels te houden.
De slak ‘Elysia chloroticakomt’, die voorkomt in wateren langs de Amerikaanse Oostkust, stelt zich simpelweg niet tevreden met rondkruipen en het knabbelen op algen. Hij steelt de moleculaire machientjes waarmee algen zonne-energie kunnen oogsten. Vervolgens neemt hij de mini-machientjes, chloroplasten genaamd, op in zijn huid, waardoor die smaragdgroen wordt.
Op deze manier kan de geniepige zeeslak negen maanden of langer zonder voedsel en overleeft hij in het zonlicht door zijn gestolen plantendeeltjes aan het werk te zetten.
4. Deze kikker blaast zijn (giftige) achterste op
Ongeveer 123 soorten kikkers lopen er rond met waarschuwingskleuren, voor zover we weten. Bij sommige soorten zijn die kleuren een duidelijk signaal aan roofdieren: ‘Ik ben giftig’. Andere, niet-giftige soorten doen alsof ze heel gevaarlijk zijn en hopen zo roofdieren af te schrikken.
Een van de manieren om er nog angstaanjagender uit te zien, zijn een paar grote stippen die doen denken aan ogen. Dat is de tactiek van de vieroogkikker – die inheems is in Bolivia, Brazilië, Argentinië en Paraguay – en de Chileense vieroogkikker (Pleurodema thaul).
Als hij zichzelf opblaast lijkt zijn achterste net op een stel ogen. Roofdieren zien hem zo misschien aan voor een flinke slang. Als een belager toch probeert een kikker op te eten, is er een plan B: gif.
5. Deze kristalkwal produceert zijn eigen licht
Als je je een gevaarlijk dier voorstelt, is een zak water zonder hersenen waarschijnlijk niet het eerst waar je aan zou denken. Maar als je op het strand het woord ‘kwal!’ hoort, begin je waarschijnlijk als een paniekerig stokstaartje om je heen te kijken. We weten allemaal dat kwallen lelijke steken kunnen uitdelen. Ze zijn soms gevaarlijk en kunnen er schitterend uitzien. Maar het zijn ook glibberige zakken vol ongerijmdheden.
Wist je bijvoorbeeld dat veel van de drieduizend soorten kwallen die tot nu toe zijn geidentificeerd bioluminescerend zijn? Dat betekent dat ze hun eigen licht kunnen produceren. De kristalkwal heeft dit zelfs te danken aan een bijzonder gen, het ‘groen-fluoresceren proteïne’ gen. Lees alles over kwallen in de oktober editie van National Geographic magazine.
6. Deze honingbij leest elektromagnetische velden
Darren of mannetsjesbijen kunnen soms van kilometers ver komen aanvliegen, zonder enige herkenningspunten of open stukken lucht. Hoe doen ze dat toch? Wel, honingbijen maken daarbij gebruik van een ‘reservekompas’ op hun achterlijf.
In het achterlijf van honingbijen zit een ruimte vol kristalletjes van magnetiet – deeltjes ijzeroxide waarmee veranderingen in elektromagnetische velden geregistreerd kunnen worden, bijvoorbeeld in het aardmagnetisch veld.
Uit onderzoek sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw is gebleken dat honingbijen magnetische velden gebruiken om zich ruimtelijk te oriënteren. In recenter onderzoek is aangetoond dat bijen elektrische velden gebruiken voor allerlei doeleinden, van het selecteren van bloemen tot navigatierituelen als de beroemde bijendans.
Dus is het mogelijk dat honingbijen worden aangetrokken tot verzamelplekken in de lucht die een specifieke elektromagnetische ‘handtekening’ hebben.
7. Deze insecten maken zichzelf bijna onzichtbaar
‘Mimicry’ is alomtegenwoordig in de wereld van de biologie. Leeuwen gebruiken camouflage om onzichtbaar te worden op de savanne, kikkers gebruiken mimicry om net zo groen te worden als hun omgeving. En de beroemdste, de kameleon, verandert zelfs van kleur om te verdwijnen tegen de achtergrond. Onderzoekers zijn hier sinds lange tijd door gefascineerd.
Insecten die niet opvallen in hun omgeving worden minder vaak opgegeten en hebben meer kans om hun genen - en hun natuurlijke vermomming - door te geven aan de volgende generaties.
