De 35-jarige man in het donkere overhemd in het chique hotel in Kuala Lumpur lachte. Hij had twee koffers met 55 levende schildpadden bij zich, die hij hoopte goed te kunnen verkopen.
Hij keek naar zijn klant, een man in korte broek op gympen, die de reptielen die over het vloerkleed in het hotel kropen voorzichtig bekeek.
Bakrudin Ali Ahamed Habeeb had zeven maanden daarvoor via Facebook laten weten dat hij reptielen te koop had. Zijn post leverde een hoop berichten en biedingen op. Habeeb hoefde nu alleen nog maar bewijzen dat zijn dieren gezond waren, voordat ze in de exotische dierenhandel zouden verdwijnen.
Het was mei 2017 en hij verheugde zich op een royale beloning.
Habeeb keek niet eens op toen zijn bezoeker de kamer verliet, zogenaamd om een collega te halen. Maar een paar minuten later stond de kamer vol medewerkers van het Maleisische Department of Wildlife and National Parks. De potentiële koper was een undercovermedewerker van de Wildlife Justice Commission (WJC), een in Den Haag gevestigde non-profitorganisatie die zich inzet om de criminele netwerken achter de illegale handel in wilde dieren bloot te leggen. Plaatselijke justitiemedewerkers hadden in de kamer naast die van Habeeb zitten wachten op het moment dat hij kon worden opgepakt voor de illegale verkoop van de driekielstraalschildpadden. Deze dieren komen voor in India, Pakistan en Bangladesh en mogen, als internationaal beschermde diersoort, niet over de grens worden verhandeld.
Op basis van het bewijsmateriaal van de WJC, dat op 6 december in een rapport werd gepubliceerd, werd Habeeb tot twee jaar celstraf veroordeeld. De Indiër bleek gedurende lange tijd reptielen uit India naar Maleisië te hebben gesmokkeld. Hij was één van de dertig verdachten die werden aangehouden tijdens een twee jaar durend onderzoek van de WJC naar reptielensmokkel.
Dankzij het onderzoek konden meer dan zesduizend schildpadden, vaak beschermde soorten, in beslag worden genomen. De smokkel verliep via Maleisië, India en Bangladesh. Vijf van de verdachten, die in Maleisië werden aangehouden, zijn inmiddels veroordeeld en zitten celstraffen uit.
Bij de grootste zaak in het onderzoek “werden meer dan duizend sterschildpadden in beslag genomen bij een inval in Kuala Lumpur, en werden twee personen aangehouden,” vertelt Sarah Stoner, hoofdauteur van het rapport en ‘senior investigations manager’ bij de WJC. Een van die mannen zit nu een celstraf van twee jaar uit. De ander kwam niet opdagen bij de zitting. Tegen hem werd een arrestatiebevel uitgevaardigd.
Het onderzoek van de commissie richtte zich voornamelijk op Zuidoost-Azië, waar veel van de schildpadden als huisdier worden verhandeld, maar er bleken ook verbanden te zijn met bijvoorbeeld Nederland en Kameroen. De schildpadden die aan de agenten werden aangeboden vertegenwoordigden gezamenlijk een waarde van ruim 2,5 miljoen euro. Eenmaal in de winkel zou de totale waarde van de dieren nog veel hoger zijn uitgevallen.
De tientallen onderzoekers, analisten en undercovermedewerkers ontdekten dat de schildpadden in de meeste gevallen vanuit India, Pakistan en Madagaskar naar China en Hongkong werden gesmokkeld, om daar te worden verkocht. Onder de meest favoriete soorten waren dieren die vanwege hun afnemende aantal als kwetsbare soort te boek staan, zoals de sterschildpad en de driekielstraalschildpad. De onderzoekers kregen ook meer dan 1500 stralenschildpadden aangeboden. Deze van oorsprong op Madagaskar levende soort is ernstig bedreigd. Op grond van de CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora), een verdrag over de handel in wilde dieren en planten, is elke vorm van commerciële handel in deze dieren verboden.
In het rapport wordt ook aandacht besteed aan de corruptie die dergelijke handel mogelijk maakt, met name aan de schaal en coördinatie ervan. Er staat in vanaf welke vliegvelden de dieren het vaakst werden vervoerd en wat de lokale herkomst van de reptielen was. Om dat te weten te komen, maakte de organisatie gebruik van de informatie die de smokkelaars prijsgaven aan de ‘lokkopers’ van de commissie, over bijvoorbeeld de wijze waarop de ‘producten’ van het ene gebied naar het andere werden vervoerd. Die gegevens werden vergeleken met informatie over het – geringe – aantal arrestaties bij dergelijke ‘transportcentra'. Dat leverde aanwijzingen op over de waarschijnlijkheid dat er mensen werden betaald om de andere kant op te kijken.
“Door corruptie staan mensen toe dat er illegale handel in wilde dieren plaatsvindt,” aldus Sarah Stoner. “Wij willen dat deze informatie bekend wordt, zodat mensen op invloedrijke posities kunnen ingrijpen.”
Lees ook: 'Nieuwe grote salamandersoort ontdekt'
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels geplaatst op nationalgeographic.com.
