Het overgrote deel van hun tijd zijn kegelrobben (grijze zeehonden) heel tevreden met hun menu van vis. Maar uit nieuw onderzoek blijkt dat ze heel af en toe ook andere zoogdieren eten, waaronder zelfs soortgenoten.

In een nieuwe studie die in het tijdschrift Journal of Sea Research is verschenen, worden de macabere details beschreven van een geval dat zich voor de kust van het Duitse eiland Helgoland voordeed, waarin een volwassen mannetjesrob een jongere kegelrob aanviel, doodde en opat.

Het is nog maar de derde wetenschappelijke publicatie over kannibalisme onder kegelrobben. Maar het is voor het eerst dat wetenschappers het hele voorval van dichtbij konden observeren en naderhand autopsie op de gedode rob konden verrichten om de toegebrachte verwondingen te beschrijven.

Het voorval

Eind maart 2018 was Abbo van Neer, onderzoeker aan de universiteit Stiftung Tierärtztliche Hochschule Hannover, getuige van de kannibalistische aanval voor de kust van Helgoland.

Van Neer en zijn collega’s zagen hoe een vijf jaar oud mannetje, die later op basis van het ID-plaatje aan zijn flipper werd geïdentificeerd, een jongere kegelrob aanviel. Het mannetje beet de jonge zeehond in de keel en duwde het dier onder water.

Hoewel de jongere kegelrob aan de beet van het mannetje wist te ontsnappen, was hij daarmee niet gered. Tien minuten later kleurde het water rood en dreef de jonge rob levenloos in het water. Daarna deed het mannetje zich anderhalf uur lang tegoed aan het karkas, waarbij hij de vacht openbeet om van de voedingsrijke blubber te kunnen eten.

Toen het mannetje genoeg had gegeten, liet Van Neer het karkas snel oppikken om de verwondingen te kunnen onderzoeken voordat aaseters zich van de resten meester konden maken. “Het is de eerste keer dat we het hele verhaal hebben,” zegt hij.

Daardoor kon Van Neer het opvallende verwondingspatroon herkennen dat zeehonden aanrichten wanneer ze hun toevlucht nemen tot kannibalisme. Speurend in een database over gedode zeehonden die teruggaat tot de jaren negentig van de vorige eeuw, denkt hij nog meer gevallen van kannibalisme onder zeehonden te hebben ontdekt.

De dood van deze zeehonden werd tot nu toe toegeschreven aan aanvallen van haaien of aanvaringen met scheepsschroeven.

De geografische spreiding van de aangespoelde karkassen wijst erop dat het aantal kannibalen onder zeehonden heel klein is. “We denken dat het maar om enkele exemplaren gaat,” zegt hij. “Het gaat zeker niet om de meerderheid van de zeehondenpopulatie.”

Maar waarom dan?

In de natuur komt kannibalisme om verschillende redenen voor. “Op een morbide manier is het wel een beetje spannend, omdat dit soort nieuwe gedragingen nieuwe wetenschappelijke vragen kunnen oproepen,” zegt Amy Bishop, een biologe van het Alaska SeaLife Center in Seward die niet bij de nieuwe studie was betrokken.

In 2014 zag Bishop hoe een kegelrobmannetje zes puppy’s aanviel en opat. Op het strand eten mannetjeszeehonden niets omdat ze bezig zijn met paren, dus misschien is dit voor de dieren een manier om langer in de kolonie te blijven en meer paarkansen te hebben, zegt zij.

Van Neer kan nog niet verklaren waarom kegelrobben bij Helgoland soortgenoten opeten, maar hij vermoedt dat het te maken heeft met de energiehuishouding. Een kegelrob hoeft maar 28 gram zeehondenblubber te consumeren om dezelfde hoeveelheid calorieën binnen te krijgen als 100 gram haring, legt hij uit. “Vanuit het oogpunt van energiehuishouding is het gedrag uitstekend te verklaren.”

Maar niet iedereen is het met die hypothese eens.

“Ik vind het erg moeilijk te geloven dat hij het deed omdat hij honger had,” zegt Andrew Trites, een zeebioloog van de University of British Columbia die niet bij de nieuwe studie was betrokken. Als het om gewoon roofdiergedrag zou gaan, meent Trites, zou het dier meer van het karkas hebben opgegeten en het zelfs hebben verdedigd tegen andere roofdieren en aaseters.

Hij ziet deze mannetjesrob eerder als de Hannibal Lecter onder de zeehonden. Niet alleen mensen vertonen een grote variëteit aan persoonlijkheden en persoonlijkheidsstoornissen, maar ook andere soorten. “Als kegelrobben politie zouden hebben, zou deze jongen achter slot en grendel zitten,” zegt hij.

Het nieuwe onderzoek is een aanvulling op een groeiend aantal berichten over zeehonden die zich voeden met andere zoogdieren. In meerdere studies is beschreven hoe kegelrobben af en toe gewone zeehonden en ook bruinvissen aanvallen.

Een van deze gevallen, van een kegelrob die een bruinvis aanviel, vond in 2012 eveneens voor de kust van Helgoland plaats.

“Zeezoogdieren verschillen niet zo veel van mensen, in de zin dat ze zoogdieren zijn en hersenen hebben die niet altijd goed werken,” zegt Trites.

Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com