Sommige zebra's hebben net een streepje voor, en dat geldt zeker voor dit zebraveulen met zijn zwarte vacht met witte stippen, dat werd gespot in het Keniaanse Maasai Mara National Reserve.
Fotograaf Frank Liu was onlangs op zoek naar neushoorns, toen hij de opvallende steppezebra zag. Het veulen was toen waarschijnlijk ongeveer een week oud. “Op het eerste gezicht leek het een heel andere soort te zijn,” vertelt Liu. Antony Tira, de Masai-gids die het zebrajong als eerste zag, gaf het de naam Tira.
Het strepenpatroon van een zebra is net zo uniek als de vingerafdruk van een mens. Het zou kunnen dat dit de eerste keer is dat het afwijkende patroon van Tira in het natuurgebied werd gezien, stelt Liu. In de Okavango Delta in Botswana werden wel al eerder soortgelijke veulens gezien.
Tira en die andere veulens hebben een aandoening die ‘pseudomelanisme’ wordt genoemd, een genetische mutatie waardoor er een afwijking optreedt in het strepenpatroon van de dieren, vertelt Ren Larison, een bioloog die onderzoek doet naar de evolutie van zebrastrepen aan de University of California in Los Angeles.
Bij zebra's worden soms ook andere bijzondere kleurvariaties aangetroffen, zoals gedeeltelijk albinisme, dat werd waargenomen bij een extreem zeldzame ‘blonde’ zebra die eerder dit jaar werd gefotografeerd in het Serengeti National Park in Tanzania.
Het registreren van dergelijke afwijkingen is nuttig voor de wetenschap, omdat daarmee veranderingen binnen soorten kunnen worden gevolgd, en kan worden bestudeerd hoe lokale gemeenschappen daarmee omgaan.
Op je strepen staan
Gespecialiseerde cellen, genaamd melanocyten, produceren melanine, het rode, gele, bruine of zwarte pigment dat verantwoordelijk is voor de kleur van het haar en de huidcellen van de dieren.
“Er zijn verschillende mutaties die de melanineproductie kunnen verstoren. We denken dat bij al die aandoeningen de melanocyten weliswaar normaal verdeeld zijn, maar dat ze afwijkende melanine maken,” legt Greg Barsh per e-mail uit. Hij is geneticus bij het HudsonAlpha Institute for Biotechnology.
Bij zebra's zijn de melanocyten gelijkelijk verdeeld in hun huid, waardoor een geschoren zebra helemaal zwart zou zijn. Barsh denkt dat, in het geval van Tira en andere pseudomelanistische zebra's, de melanocyten gewoon aanwezig zijn, maar dat de melanine zelf om de een of andere reden niet goed wordt omgezet in strepen.
Tira gaat een onzekere toekomst tegemoet, de meeste zebra's met een ongewoon strepenpatroon overleven waarschijnlijk niet lang, merkt Larison op. “Uit onderzoek bij andere soorten blijkt dat het voor roofdieren lastig is om een dier uit een groep te pikken, maar dat dit eenvoudiger is als een bepaald dier afwijkt,” zegt ze. (Kijk naar een zeldzame witte leeuwenwelp en andere albino’s)
“In de loop van de jaren heb ik verschillende foto's gezien van veulens met zo’n soort patroon, maar ik ken maar één foto, uit de jaren vijftig, waarop het dier al wat ouder, of misschien zelfs volwassen was.”
Obstakels om te overleven
Helaas voor Tira bleek uit recent onderzoek van Larison en anderen dat zebrastrepen zich vermoedelijk in de loop van de evolutie ontwikkelden om de dieren te beschermen tegen steekvliegen. Dit is een van de vijf hypothesen die in de loop van de jaren zijn geopperd, samen met camouflage en temperatuurregeling. Zo bleek uit veldexperimenten dat steekvliegen bij voorkeur niet op gestreepte oppervlaktes landen.
Als dat zou kloppen dan heeft Tira meer last van die vliegen, die ziekten als paardengriep kunnen overdragen, dan normaal gestreepte zebra's, vertelt Tim Caro, bioloog bij de University of California in Davis.
Maar als Tira deze nadelen het hoofd weet te bieden en volwassen wordt, is er geen reden dat het niet bij de kudde zou passen.
Uit onderzoek dat in Zuid-Afrika werd uitgevoerd bleek dat twee steppezebra's met afwijkende patronen in ieder geval normaal contact hadden met andere zebra's, en ook met soortgenoten paarden.
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
