Tijdens een freedive bij het meest zuidelijke eiland van hetGreat Barrier Reef in Australië zag fotograaf Kristian Laine onlangs deze helderroze mantarog voorbij glijden. Hij dacht eerst dat de camera het liet afweten.
“Ik wist helemaal niet dat er roze manta’s bestaan, dus ik was wat in de war en dacht dat de flitser kapot was of zoiets,” zegt Laine. De foto’s die hij deze week op Instagram plaatste, gaan viraal. Laine realiseerde zich later dat hij een mannelijke rifmanta van ruim drie meter had gezien die naar Inspector Clouseau is vernoemd, de stuntelige detective uit de Pink Panther-films. De vis die in de wateren rond Lady Elliot Island leeft, is voor zover bekend de enige roze manta ter wereld.
Inspector Clouseau werd voor het eerst gespot in 2015. Sindsdien is hij nog geen tien keer waargenomen. “Ik voel me vereerd en een echte geluksvogel,” aldus Laine. Hij fotografeerde het dier samen met zeven andere mannetjes die allemaal op zoek waren naar een vrouwtje.
Wetenschappers van de Australische onderzoeksgroep Project Manta die de roze rog bestuderen, hebben bevestigd dat de kleur echt is. Hun eerste theorie was dat de kleur van Inspector Clouseau het gevolg was van een huidinfectie of een dieet. Roze flamingo’s krijgen hun kleur tenslotte ook door het eten van schaaldieren. In 2016 nam onderzoeker Amelia Armstrong van Project Manta echter een huidmonster van het fameuze dier, dat een dieet of infectie als oorzaak uitsloot.
De huidige theorie van Project Manta is dat de manta een genetische mutatie heeft die van invloed is op de expressie van melanine (een pigment). Dat zegt Asia Haines, een onderzoeksassistent van de groep.
In een e-mail voegt ze eraan toe dat de rog er niet alleen cool uitziet, maar ook een bijdrage kan leveren aan de wetenschap. “Als we de oorzaak van deze genetische mutatie weten, kan dit ons meer leren over de evolutie van kleur bij manta’s.”
Mooi roze is niet lelijk
Solomon David is aquatisch ecoloog aan Nicholls State University in Louisiana (VS). Hij vermoedt dat de mutatie een aandoening is die erythrisme heet. Deze zorgt voor een rode, of soms roze, verkleuring van de huid, veren of vacht bij dieren. Andere, meer bekendegenetische mutaties in het pigment van dieren zorgen ervoor dat ze melanistisch (zwart) of albino (wit) worden.
“Ik heb eerder andere pigmentgerelateerde mutaties bij vissen gezien. Dit komt dus niet als een verrassing, maar is toch geweldig om te zien,” schrijft Solomon in een e-mail.
Guy Stevens, CEO en medeoprichter van de in het Verenigd Koninkrijk gevestigde Manta Trust, is ook van mening dat erythrisme de meest plausibele verklaring is.
De rifmanta kent gewoonlijk drie kleurpatronen: helemaal zwart, helemaal wit of zwart met wit. Het laatste patroon komt het vaakst voor en wordt countershading (omgekeerde schaduwwerking) genoemd. Daarbij heeft de vis een zwarte rug en een witte buik. Doordat hun rug zwart is, gaan ze van bovenaf gezien op in het donkere water onder hen. Hun lichte buik zorgt ervoor dat ze van onderaf gezien opgaan in het zonovergoten oppervlak. Algemeen wordt gedacht dat dit bescherming biedt tegen roofdieren, zoals haaien.
Toch denkt Stevens niet dat de ongebruikelijke kleur van de manta van invloed is op zijn overlevingskansen of hem kwetsbaarder maakt voor roofdieren. Dat heeft voornamelijk te maken met de enorme omvang van rifmanta’s. Een volwassen dier kan gemakkelijk meer dan een ton wegen.
“Bij hun geboorte zijn ze al groot en in hun eerste jaren groeien ze hard. Hierdoor zijn ze zo groot dat alleen de grootste zeeroofdieren op hen jagen.”
"Dat laat maar weer zien dat de natuur je altijd zal verrassen," voegt hij toe. "Nu gaan we op zoek naar een blauwe manta."
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
