Na ruim tienduizend jaar van domesticatie hebben honden opmerkelijk veel eigenschappen van de mens overgenomen, van hun vermogen om onze gezichtsuitdrukkingen te lezentot overeenkomsten met het menselijke genoom. Uit nieuw onderzoek is gebleken dat honden ook dezelfde soorten chemische gifstoffen uit hun omgeving opnemen als de mens, een ontdekking die van waarde zou kunnen zijn voor de volksgezondheid.

Veel alledaagse voorwerpen, van cosmetica tot verpakkingen van etenswaren, bevatten schadelijke stoffen als pesticiden, vlamvertragers en ftalaten, stoffen die plastic zacht maken. Een langdurige en chronische blootstelling aan deze drie veel voorkomende chemische stoffen wordt in verband gebracht met allerlei ziekten bij mensen, waaronder verschillende vormen van kanker.

Aangezien honden veel op ons lijken en dezelfde leefomgeving met ons delen, hebben wetenschappers nu voor het eerst onderzocht hoe mensen en honden in één en hetzelfde huishouden door industriële chemicaliën worden beïnvloed.

Met behulp van pols- en halsbandjes van siliconenrubber – een relatief nieuwe technologie (passive sampling) voor het detecteren van blootstelling aan chemische bestanddelen – ontdekte het team opmerkelijke overeenkomsten tussen de aanwezigheid van chemische stoffen in de lichamen van honden en hun baasjes. Het nieuwe onderzoek werd onlangs gepubliceerd in het tijdschrift Environmental Science and Technology.

Volgens onderzoeksleidster Catherine Wise zijn de resultaten veelbelovend omdat ze aantonen dat honden als verfijnde ‘alarmsystemen’ bij eventuele gezondheidsschade zouden kunnen dienen, door waardevolle aanwijzingen over de schadelijke effecten van deze stoffen aan te dragen.

Het duurt pas tientallen jaren voordat een ziekte als gevolg van blootstelling aan chemicaliën zich bij mensen manifesteert, maar hetzelfde traject zou bij huisdieren slechts een paar jaar kunnen zijn, zegt Wise, promovenda aan de North Carolina State University. Als wetenschappers bijvoorbeeld zouden ontdekken dat ftalaten geregeld kanker bij honden veroorzaken, dan zouden ze richtlijnen voor mensen kunnen opstellen om zich te beschermen tegen blootstelling aan deze stoffen.

Volgens Wise is haar onderzoek met het oog op de coronavirus-pandemie vooral in deze tijd relevant.

“De meesten van ons zitten nu samen met hun hond thuis,” zegt zij, en het belang van “die gedeelde leefomgeving is nooit zo groot geweest als nu.”

Waarschuwende honden

Het is niet verwonderlijk dat ook honden door chemische gifstoffen worden belast, maar wat niemand tot nu toe wist, is dat de blootstelling aan deze stoffen bij mensen en honden sterk overeenkomt en hoe het proces zich gedurende het leven van een huisdier ontvouwt, zegt Matthew Breen, expert in kanker bij honden aan de North Carolina State University en medeauteur van het nieuwe onderzoek.

“Honden ontwikkelen kankersoorten die veel lijken op die bij de mens, dus is het niet logisch dat honden deze ziekten krijgen omdat ze hetzelfde reageren op stoffen uit onze leefomgeving?” zegt Breen. “Een hond ademt dezelfde lucht in en drinkt hetzelfde water, en als we in het park een balletje gooien, rent een hond door hetzelfde gras dat met pesticiden is behandeld.”

Ten behoeve van het onderzoek stuurden Breen en Wise pols- en halsbandjes van siliconen naar dertig honden en hun baasjes in New Jersey en North Carolina. Ze vroegen de hondenbezitters om de bandjes gedurende vijf dagen in juli 2018 te dragen en ze ook hun honden om te doen. Daarna stuurden de deelnemers de bandjes per post terug naar Wise en Breen, die ze in een chemisch oplosmiddel doopten om de uit de lucht opgenomen bestanddelen uit de siliconen te isoleren.

De vervuilingsniveaus bij mensen en honden waren ongeveer hetzelfde. Zo troffen de onderzoekers een bepaald type polychloorbifenyl (PCB) in 87 procent van de menselijke polsbandjes van de hondenbezitters en in 97 procent van de halsbanden van de honden aan. Deze chemicaliën werden ooit veel gebruikt als koelvloeistof in elektrische apparatuur en bij een groot aantal industriële processen, waarna ze in de jaren zeventig in westerse landen werden verboden.

De siliconen leveren nauwkeurige waarden op omdat ze chemicaliën op ongeveer dezelfde wijze absorberen als de huid, waardoor wetenschappers niet alleen een idee krijgen van de chemicaliën waaraan iemand tijdens het dragen van een polsbandje is blootgesteld, maar ook van de hoeveelheid van die schadelijke stof. Voorheen konden wetenschappers alleen chemicaliën in het bloed en de urine meten, zegt Kim Anderson, de milieutoxicologe van de Oregon State University die de nieuwe passive sampling-technologie ontwikkelde.

“Jij en ik kunnen gedurende precies dezelfde periode met precies dezelfde stof in aanraking komen, terwijl dat in de urine toch zeer verschillende meetresultaten oplevert,” zegt Anderson. Daardoor is het lastig om vast te stellen aan hoeveel chemicaliën iemand is blootgesteld.

Anderson wijst er wel op dat met dit soort studies niet kan worden bewezen of een bepaalde stof een specifieke ziekte veroorzaakt: ze kunnen alleen verbanden aantonen.

Chemische verbanden

Het nieuwe onderzoek sluit aan op studies naar andere dieren, waaronder paarden en katten. In 2019 ontdekte Anderson een verband tussen vlamvertragers en een kattenziekte genaamd ‘feliene hyperthyreoïdie’. Het verband is misschien te verklaren door het feit dat katten graag op gestoffeerde meubels liggen, waarvan de bekleding vaak vlamvertragers bevat.

Anderson heeft het polsbandje van siliconen ook aangepast als halstuig voor paarden en in april een onderzoek gepubliceerd waarin ze een duidelijk verband zag tussen ziekte bij veulens en chemicaliën die in een naburige ‘fracking’-installatie in Pennsylvania werden gebruikt.

Dit is Zorro en zijn zusje Madison Het zijn dwergkeeshonden van ongeveer twee jaar oud Het zijn actieve en speelse gezinshonden die denken dat ze makkelijk een labrador aankunnen Ze behoren tot de hondenfamilie van de spitsen en waren de lievelingshonden van koningin Victoria Keeshonden zijn vernoemd naar het scheldwoord voor de Nederlandse Patriotten de Kezen die dit hondentype als mascotte gebruikten Deze foto werd genomen op een strand bij Waldport Oregon

Nu Wise en Breen dit soort verbanden ook bij honden hebben vastgesteld, zijn ze van plan dezelfde methode te gebruiken voor hun onderzoek naar de link tussen bepaalde chemicaliën en blaaskanker bij honden. Uit eerder onderzoek was al gebleken dat er een verband bestaat tussen de blootstelling aan pesticiden die op gazongras worden gebruikt en de ontwikkeling van blaaskanker bij honden.

Maar dat onderzoek moet nog wachten totdat het laboratoriumwerk wordt hervat. Voorlopig moet Wise thuis zijn reddingshond Simbaa zien bij te houden. “Ze houdt me gezelschap en heeft af en toe een leuke bijrol in mijn Zoom-gesprekken, hoewel ze daarbij concurrentie krijgt van onze twee katten, Loki en Nebula.”

Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com