Het zou elke vogel kunnen zijn van de miljoen laysanalbatrossen die ieder najaar terugkeren naar het Midway Atoll National Wildlife Refuge, een groep van drie uit koraalriffen bestaande eilandjes in het noorden van de Grote Oceaan. Hier, zo'n 1500 kilometer ten noorden van Honolulu, zitten verspreid op het onbeschutte terrein talloze zeevogels ieder bovenop een enkel ei ter grootte van ongeveer een frisdrankblikje. Zowel de mannetjes als de vrouwtjes hebben een helderwitte borst en kop, ogen die met kohlpotlood lijken te zijn aangezet en chocoladebruine vleugels die een spanwijdte van twee meter kunnen bereiken.
Maar toch is er één vogel die haar soortgenoten overtreft: Wisdom. Deze dame met haar rode ring met het nummer Z333 is dit jaar minstens 70 jaar oud geworden en daarmee de voor zover bekend oudste wilde vogel die ooit heeft geleefd.
‘Ik ben altijd opgelucht als ik Wisdom weer zie aankomen,’ zegt bioloog Jon Plissner die voor de U.S. Fish and Wildlife Service (USFWS) onderzoek doet naar de levensduur van de albatrossen op Midway.
Wetenschappers weten al heel veel over Wisdom. Ze weten dat ze in 1956 werd geringd in het kader van een langlopend onderzoeksproject waarbij sinds eind jaren dertig meer dan 260.000 individuele albatrossen werden gevolg. Ze kennen haar favoriete plekje voor een nest. En ze weten dat ze eind november een ei heeft gelegd, net als acht keer eerder in de afgelopen elf jaar, en dat daar op 1 februari een donzig kuikentje uitkroop.
Maar er is nog steeds veel dat de wetenschap niet weet over Wisdom en haar soortgenoten. Bijvoorbeeld het antwoord op de logische vraag: hoe oud kan ze worden?
‘We hebben echt geen idee,’ aldus Plissner. ‘We weten ook niet of zij een uitzondering is. Ze is misschien wel gewoon de oudste die wij kennen.’
Plissner en zijn team hebben de afgelopen vijftien jaar kuikens van laysanalbatrossen geringd en de ringnummers bijgehouden van albatrossen die hun nest bouwden op een specifiek stukje grond van vijftig bij vijftig meter. Deze data moeten op de lange termijn meer informatie opleveren over de levensduur van de vogels. Een van de uitdagingen is, vertelt hij, dat de albatrossen zo oud kunnen worden dat ze het langer volhouden dan de mensen die onderzoek naar ze doen.
Wisdom is daar een voorbeeld van: Chandler Robbins, de USFWS-bioloog die haar ringde, overleed in 2017 op 98-jarige leeftijd.
Een wijze vogel
Het is bovendien waarschijnlijk dat Wisdom ouder is dan 70. De schatting in 1956 dat ze toen vijf jaar oud was, was aan de voorzichtige kant. Dat is de jongste leeftijd waarop laysanalbatrossen geslachtsrijp worden.
Robbins keerde in 2002 naar Midway terug en zag toen een albatros met een versleten ring die aan vervanging toe was. Hij ontdekte al snel twee dingen: dat hij de vogel in 1956 had geringd en dat zij met haar 51 jaar een recordhouder was. Biologen dachten op dat moment dat laysanalbatrossen zo'n veertig jaar oud konden worden.
Omdat ze vele jaren lang had weten te ontkomen aan alle gevaren die albatrossen bedreigen - zoals tsunami's en haaien - en de nieuwere, door mensen veroorzaakte bedreigingen als opwarming van het zeewater door de klimaatverandering, de plasticsoep en visserij, kreeg ze de naam Wisdom.
Sinds die tijd is Wisdom een ster op het internet, zowel in de VS als in andere landen. In Hawaï spelen laysanalbatrossen, die mōlī worden genoemd, een prominente rol in de inheemse cultuur. Ze zijn het symbool van de god Lono, de god van de regen en de landbouw.
De roem van Wisdom leverde aandacht op voor de gevaren waar zeevogels, en dan met name laysanalbatrossen, aan blootstaan, vertelt Beth Flint, die als USFWS-bioloog werkt in Honolulu.
‘Het is een vogel die even oud is als een mens kan worden,’ vertelt Flint. ‘Ik denk dat het belangrijk is dat zij zorgt dat het publiek belangstelling heeft voor de soort. Bovendien krijgen mensen door haar ook meer interesse in wetenschap.’
Gewone moeder
Elk najaar keren de laysanalbatrossen terug naar Midway, nadat ze maandenlang op zee zijn geweest, voor de start van het nieuwe broedseizoen. De anders relatief rustige hemel boven de eilanden is plotseling vol vogels die boven de turkooise lagunes zweven met hun uitgestrekte lange, slanke vleugels.
Naar schatting 70 procent van de wereldwijde laysanalbatrospopulatie, die zo'n 1,6 miljoen vogels telt, nestelt op Midway. Deze voormalige militaire basis uit de Tweede Wereldoorlog van zo'n drie bij drie kilometer is inmiddels een Amerikaans wildreservaat. In 2020 telden biologen er 492.000 nesten, iets meer dan het voorgaande jaar.
Elk vogelpaar maakt een nest op de grond door in een cirkel van ongeveer een meter doorsnede twijgjes, blaadjes en zand weg te schrapen. Nadat het vrouwtje haar ene ei heeft gelegd, verdeelt het vogelpaar het ouderschap. Om beurten gaan ze op zoek naar voedsel. Ze houden dat wekenlang vol en voeren hun kuiken een mengsel van vis en inktvis dat ze opbraken.
Hartje zomer vliegen de kuikens uit richting zee, en komen dan drie tot vijf jaar lang niet meer aan land. Daarna komen ze om de zoveel jaar terug en voeren een ingewikkelde balts uit om aan een partner te komen, bij wie ze de rest van hun leven blijven.
Er zijn al verschillende partners van Wisdom gestorven. Ze is een vrij gewone vogel, vertelt Plissner, precies wat je zou verwachten van een zeer ervaren moeder die al meer dan veertig eieren heeft gelegd.
‘Ze zit veel te slapen op haar nest,’ vertelt Plissner. ‘We moeten een herkenningsteken bij haar in de buurt zetten, want ze valt verder niet op en gaat op in de rest van de groep.’
Albatroszorgen
Een nieuw probleem waarmee de laysanalbatrossen worden geconfronteerd op Midway zijn invasieve muizen die de broedende volwassen vogels aanvallen en verwonden. Biologen van de USFWS hopen dat ze de muizen kunnen uitroeien, zoals ze in het verleden ook deden met ratten, maar dat valt nog niet mee.
Ook vervuiling vormt een probleem. Scherpe stukjes plastic, waarvan er jaarlijks tonnen in de Grote Oceaan belanden, kunnen de maagwand van de vogels doorboren, waarna de dieren sterven. (Bijna alle zeevogels op aarde eten plastic.)
Maar albatrossen zijn mogelijk biologisch gezien in het voordeel ten opzichte van andere zeevogels: ze eten veel inktvissen, die een bek hebben van chitine. Dit materiaal is volgens Flint ‘het plastic van de natuur.’ Albatrossen kunnen de bekken van de inktvissen – en dus ook stukjes plastic - uitbraken in de vorm van een zogenaamde braakbal.
Maar volgens deskundigen het is onbekend welke andere effecten het plastic mogelijk heeft voor de soort, die door de International Union for Conservation of Nature op de lijst van bijna bedreigde diersoorten is gezet.
Het feit dat het noordelijke deel van de Grote Oceaan warmer wordt en het water meer verzuurd kan negatieve gevolgen hebben voor de inktvissen en andere albatrosprooien. Mogelijk neemt het aantal inktvissen af, of trekken ze naar andere gebieden, wat van invloed kan zijn op het voedselaanbod voor de vogels, vertelt Flint.
De gaten opvullen
Wetenschappers hebben meer gegevens over de laysanalbatrossen en hun gedrag nodig om de bedreigingen beter te kunnen tegengaan en de soort voor de lange termijn te behouden.
De zeevogels zijn eenvoudig te bestuderen als ze op het land zijn: ze zijn groot, ze hebben hun nest op de grond en ze verstoppen zich niet. Maar ze zijn veel vaker op zee, ver van de speurende blikken van wetenschappers.
Daarom wordt nieuwe technologie ingezet. Biologen maken gebruik van verschillende satelliettags die ze aan de pootring of boven op de veren van de vogels bevestigen. Dat levert specifieke data op over waar de vogels zich bevinden.
Dankzij die tags kon worden achterhaald dat broedende laysanalbatrossen ver buiten de eilanden van Hawaï op zoek gaan naar voedsel, en soms zelfs zo noordelijk gaan dat ze de eilandengroep de Aleoeten in Alaska bereiken, vertelt Rob Suryan. Als marien ecoloog doet hij onderzoek naar zeevogels bij het Alaska Fisheries Science Center in Juneau van de Amerikaanse NOAA, de National Oceanic and Atmospheric Administration.
‘Wat Wisdom ons bij uitstek kan vertellen, wat betreft het behoud van zeevogels, is hoe ver ze vliegt om voedsel te halen voor haar kuiken,’ vertelt Suryan.
Hij legt uit dat sommige tags zelfs over versnellingsmeters beschikken, waarmee de vluchtmechanica kan worden bijgehouden: het aantal vleugelslagen, de snelheid en de duur van de vlucht. Daaruit kon onder meer worden afgeleid hoe het kan dat de vogels zo lang achter elkaar zo efficiënt boven de oceaan kunnen zweven.
Een ander groot vraagteken is wat er gebeurt met een albatroskuiken nadat deze het nest verlaat, vertelt Suryan. Keert de vogel bijvoorbeeld terug naar dezelfde kolonie als zijn ouders?
Dergelijke gegevens ‘geven een interessant inkijkje in het leven van deze vogels, waar ik altijd al door gefascineerd was,’ stelt hij.
De Wisdom-show?
Suryan is niet de enige die in de ban is van de albatros. Mensen uit meer dan 190 landen namen een kijkje via de AlbatrossCam van het Cornell Lab of Ornithology op Kauai, die tussen 2014 en 2018 actief was.
‘Wisdom verlegt de grenzen van wat wij dachten dat mogelijk is in de natuur, en er valt nog veel meer te ontdekken,’ stelt Charles Eldermire, de projectleider van de vogelcams van Cornell lab. ‘En dat geeft ons hoop.’
Als internationale ster is Wisdom ook de ideale kandidaat voor een eigen webcam. Maar helaas is het internet op Midway volgens Plissner verschrikkelijk traag. Een andere mogelijkheid zou zijn om een bewegingscamera op te hangen, die bijvoorbeeld om het kwartier een foto of een videootje zou maken.
‘Dat idee wordt regelmatig geopperd,’ vertelt Plissner. ‘Ik denk dat we het daar volgend jaar eens over moeten hebben.’ En dat is nog meer reden om te duimen dat Wisdom het nog een tijdje volhoudt.
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
