Heb je je ooit afgevraagd hoeveel liter urine een walvis kan produceren? Per dag laten ze zo’n 950 liter lopen. Gezien de grootte van het dier is die enorme hoeveelheid niet verwonderlijk.

Maar wat onderzoekers nog niet wisten, is hoe essentieel de voedingsstoffen in walvisurine zijn voor het mariene ecosysteem – tot nu. Hoe profiteren andere zeedieren van de urine van walvissen?

De cyclus van voedingsstoffen

Het was al langere tijd bekend dat de voedingsstoffen in walvisuitwerpselen nuttig zijn voor soorten die in ondiepe wateren leven.

Deze gigantische zeedieren voeden zich met kleine diertjes die op de oceaanbodem leven. Wanneer ze vol zitten, trekken ze naar de oppervlakte om hun uitwerpselen achter te laten.

Leestip: Een walvis met een volle buik zingt meer, blijkt uit onderzoek

Uit een recente studie van de University of Vermont (VS), gepubliceerd in het vakblad Nature Communications, blijkt dat niet alleen de uitwerpselen deze rol vervullen. Het onderzoek toont aan dat ook walvispis een belangrijke bijdrage levert aan het behoud van een gezond ecosysteem.

Baleinwalvissen

Het onderzoek richtte zich specifiek op baleinwalvissen. Tot deze groep behoren onder andere de grijze walvis, blauwe walvis, bultrugwalvis en vinvis.

Deze zoogdieren hebben haarachtige ‘baleinen’ in hun bek - een soort gordijnen van keratine. Daarmee kunnen ze gemakkelijk kleine zeedieren vasthouden nadat ze grote slokken zeewater hebben genomen. De balein werkt dus als een soort zeef.

Leestip: Zijn de elektriciteitskabels in de Noordzee een stoorzender voor vissen?

In de zomer eten baleinwalvissen zich vol in de voedselrijke poolgebieden. Daarna migreren ze naar tropische wateren, waar ze zich klaarmaken om te paren. In deze warmere wateren is de hoeveelheid voedingsstoffen meestal lager, waardoor de walvissen moeten teren op hun blubber- en spierreserves. De afbraak hiervan leidt tot de uitstoot van enorme hoeveelheden urine.

Voedzame urine

Walvisurine bevat hoge concentraties stikstof en fosfor. ‘Deze bevorderen de groei van fytoplankton aan het oceaanoppervlak, maar ook de ecosystemen in de diepzee profiteren hiervan,’ zegt Heidi Pearson, hoogleraar mariene biologie aan de University of Alaska Southeast (VS).

Naast de dagelijkse 950 liter aan urine, dragen de walvissen nog op andere manieren bij aan de hoeveelheid voedingsstoffen in de oceaan. Hun placenta’s en kadavers zitten ook bomvol belangrijke nutriënten.

Hierdoor krijgen zeedieren toegang tot voedingsstoffen die anders moeilijk beschikbaar zouden zijn.

Een bedreigde diersoort

De bijdrage van walvissen aan het ecosysteem is onmisbaar, maar de populaties staan zwaar onder druk. De afgelopen decennia zijn ze drastisch in aantal afgenomen. Hierdoor is het aantal voedingsstoffen dat ze aanleveren veel lager dan het zou kunnen zijn – naar schatting zelfs drie keer lager.

De walvisjacht heeft een grote impact gehad, waardoor sommige soorten zelfs bijna zijn uitgestorven. ‘Botsingen met schepen, visnetten, vervuiling en klimaatverandering dragen hier ook aan bij,’ zegt Pearson.

Leestip: Bultruggen vangen hun prooi met... bubbels?

Experts maken zich zorgen over de langdurige gevolgen van klimaatverandering en menselijke invloeden op walvissen, en daarmee op de rest van het oceaanevenwicht.

De invloed van deze zoogdieren zorgt ervoor dat de oceaan als een goed geoliede machine blijft functioneren. Zonder de urine en uitwerpselen van walvissen zou het ecosysteem van de oceaan er heel anders uitzien.

Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!