In 1990 verscheen de befaamde roman Jurassic Park van Michael Crichton, met daarin een ijzingwekkende achtervolgingsscène door de vijvers in een park: hoofdpersoon Alan Grant probeert samen met zijn kinderen aan Tyrannosaurus rex te ontkomen door met een motorboot het water over te steken.

Maar T. rex liet zich niet afschrikken door het water – hij zwom de boot gewoon achterna. Het beeld van een gigantische dinosaurus die je zelfs in het water niet kunt afschudden is angstaanjagend, maar klopt dit wel? Met andere woorden: kon tyrannosaurus rex zwemmen?

Een onterechte aanname?

Van vleesetende dinosauriërs werd lange tijd gedacht dat het slechte zwemmers waren. Paleontologen vermoedden zelfs dat prooidieren het water invluchtten om te ontsnappen aan roofdieren zoals T. rex. Er was immers nooit bewijs gevonden dat deze roofdieren zich ook in het water zouden begeven.

Maar de afgelopen decennia zijn er steeds meer sporen aangetroffen die het tegendeel lijken aan te tonen. Op een tweehonderd miljoen jaar oude fossiele vindplaats in het zuiden van Utah (VS) ontdekten paleontologen bijvoorbeeld meer dan 2500 sporen van kleine vleeseters die een meer overstaken. Ook in Spanje zijn vergelijkbare zwemsporen gevonden.

Leestip: Wetenschappers ontdekken ‘drakenprins’ gerelateerd aan T. rex

Van de tyrannosaurus zijn niet zulke sporen bekend. Toch benadrukt paleontoloog Cassius Morrison van University College London (VK) dat dit niet betekent dat het dier niet kon zwemmen. ‘De meeste dieren kunnen zwemmen,’ zegt hij. ‘Zelfs zonder dat hun lijf is afgestemd op een leven in het water.’ Maar hoe zou T. rex dat dan hebben gedaan?

Een lichtgewicht reus

Met een gemiddelde lengte van twaalf meter was een volwassen T. rex enorm. Zijn gewicht, ruim negen ton, was echter relatief laag voor een roofdier van die omvang. Dat komt door het complexe systeem van luchtzakken, die vanuit het ademhalingssysteem vertakten en tot in de botten doordrongen.

Vogels beschikken over een vergelijkbaar systeem. De luchtzakken dragen niet alleen bij aan een efficiëntere ademhaling, maar maken het skelet ook lichter: ontzettend handig bij het vliegen. Dit lichte skelet hielp T. rex mogelijk om te blijven drijven in water. Maar goed kunnen drijven maakt je nog geen goede zwemmer, en dat gold waarschijnlijk ook voor T. rex.

Gebouwd om te zwemmen

De krokodilachtige Spinosaurus had een vergelijkbare anatomie, waarbij luchtzakken het dier hielpen drijven. Zijn botten waren daarentegen een stuk zwaarder dan die van T. rex. Die extra massa voorkwam dat hij té veel dreef, waardoor hij zijn spieren beter kon gebruiken om door het water te bewegen zonder voortdurend bezig te hoeven zijn met onder water blijven.

Leestip: Nieuw onderzoek zet stamboom T. rex op zijn kop

Dinosaurussoorten met een lagere botdichtheid konden zich waarschijnlijk slechts moeizaam voortbewegen, vergelijkbaar met de zwembeweging van een hond. Daarbij waren de armen van T. rex te kort om een volwaardige zwemslag te kunnen maken, waardoor hij volledig was aangewezen op zijn benen.

Waarschijnlijk was Tyrannosaurus rex een sterke, maar instabiele zwemmer. Het dier bleef dicht aan het wateroppervlak en gebruikte zijn krachtige achterpoten om van de ene naar de andere kant te komen.

Kon T. rex zijn prooi achterna zwemmen?

In 2023 simuleerde paleontoloog R. Ernesto Blanco van de Universiteit van de Republiek Uruguay hoe snel T. rex zich door het water kon voortbewegen. Dat verschilde sterk naarmate de diepte van het water veranderde, en gaf hem in sommige gevallen zelfs een voordeel.

Leestip: Deze nieuwe dinosaurussoort had geen vervaarlijke hoorns, maar wél piepkleine armpjes

‘Afhankelijk van de waterdiepte had T. rex verschillende mogelijkheden om zich voort te bewegen,’ zegt Blanco. In diepe wateren zou T. rex met het grootste deel van zijn lichaam onder het oppervlak hebben kunnen zwemmen. Vaker liep de dinosaurus waarschijnlijk door het water, of zette hij zich af tegen de bodem, zoals zwemsporen van andere theropoden laten zien.

Of het dier vaak in het water of aan de kust jaagde, is nog onbekend. Blanco gelooft dat T. rex hier mogelijk in het voordeel was: prooidieren die het water invluchtten, werden langzamer en daardoor kwetsbaarder. Toekomstig onderzoek moet uitwijzen of die theorie klopt.

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!