Er komt een stortvloed aan onbekende klanken uit de mond van de tot dan toe zo ingetogen Wojtek. Hij pauzeert even en laat dan wederom een woordenbrij op me los. ‘Hoor je het verschil?’ schakelt hij verwachtingsvol over op het Engels. Ik knik vertwijfeld, maar besluit dan toch maar op te biechten dat ik het Kasjoebisch niet van het Pools weet te onderscheiden. Is niet erg, geeft hij aan. Hij voegt eraan toe dat het Kasjoebisch voor Polen zelf ook niet is te verstaan.
Wojtek en ik staan voor een houten huis dat in de achttiende eeuw werd gebouwd. Niet op deze locatie maar elders in Kasjoebië, zoals dit deel van Pommeren wordt genoemd. De inwoners van deze regio, de Kasjoeben, spreken een Slavische taal met veel Duitse leenwoorden. Veel van hen woonden met de hele familie in houten huizen – grootvader had een eigen kamer, de rest deelde een woon-, slaap- en leefkamer. De boerderij voor ons is daarvan een mooi voorbeeld. In de jaren tachtig van de vorige eeuw werd het bouwwerk verplaatst naar de plek waar we nu staan: het Kasjoebisch Etnografisch Park in Wdzydze Kiszewskie, een plaatsnaam waar mijn onpraktisch kleine talenknobbel al even weinig raad mee weet.
Praktische romantiek
Het park werd in 1906 opgericht door de Pruisisch-Kasjoebische Teodora Gulgowska en haar partner Izydor. De twee werden op slag verliefd toen Izydor toevallig met een bootje langs een eiland voer waar Teodora aan het schilderen was. ‘Ik zal de liefde voor je vastleggen op het witte doek,’ zou Teodora haar toekomstig echtgenoot vanaf het eiland hebben toegeroepen. ‘Maar het zou ook kunnen dat het gewoon een verstandshuwelijk was,’ gooit Wojtek alle romantiek direct aan diggelen. ‘Zij was immers veertien jaar ouder dan hij, en als alleenstaande vrouw had je het destijds niet makkelijk in de vrome samenleving.’
Het park is fraai gelegen in de bossen en aan de oever van een van de vele meren die de regio rijk is. In de loop van de jaren is het uitgegroeid tot een heus dorp. Behalve de boerderij voor ons staan er tientallen andere woonhuizen, molens, een school en een smederij in het oudste openluchtmuseum van Polen. Er werden zelfs twee kerken herbouwd; in een daarvan worden nog geregeld huwelijken voltrokken.
Informatiebordjes vertellen wie er in de bouwwerken woonden, uit welk jaar ze stammen en wanneer ze zijn overgebracht naar Wdzydze Kiszewskie. Gelukkig voor mij is de uitleg niet alleen in het Kasjoebisch en Pools opgetekend, maar ook in het Engels. En voor wie geen van de drie talen machtig is, maken de bijgevoegde historische foto’s in elk geval één boodschap duidelijk: het is een enorme klus geweest om de ruim vijftig bouwwerken zorgvuldig en balk voor balk af te breken, te verplaatsen en op deze plek weer op te bouwen.
Met het hoofd in de wolken
Mijn volgende stop bevindt zich op een steenworp afstand van het levenswerk van Teodora en Izydor en biedt uitzicht over de hele regio: de uitkijktoren aan de rand van het Radolnemeer. Het is een van de vijfhonderd meren in dit deel van Polen, dat voor sportievelingen en fotografen een ware snoepwinkel is. Eenmaal boven zie ik hoe de nabijgelegen jachthaven langzaam leegloopt, terwijl een groep kajakkers en kanoërs juist koers zet naar de kade.
Het uitzicht deel ik met een ouder echtpaar. De twee nemen de tijd om een rondje te lopen over het panoramaplatform van de uitkijktoren. Af en toe stoppen ze om in de verte te zoeken naar de herkenningspunten die zijn gemarkeerd op een kaart aan de reling. Terwijl ik foto’s maak van voorbijzeilende bootjes, probeer ik te ontfutselen welke taal ze spreken. Of het nu Kasjoebisch of Pools is, ik kan er helaas nog altijd even weinig van maken.
Tip
Slapen
Wakker worden aan een meer met een privéstrand? Hotel Leśny Dwór in Sulęczyno ligt aan het prachtige Węgorzynomeer en is de perfecte uitvalsbasis voor een bezoek aan Kasjoebië.
Voor meer informatie over Kasjoebië ga je naar pomorskie.travel
Meer lezen: De mysterieuze steencirkels van Odry
Kevin is als Digital Content Manager verantwoordelijk voor de digitale kanalen van National Geographic. Eerder schreef hij zijn verhalen op papier, voor National Geographic Magazine, Traveler en Historia. In zijn vrije tijd gaat hij graag naar plekken die bustoeristen liever links laten liggen, zoals het Belgische spookdorp Doel, het niet-erkende landje Transnistrië of Iran. Zijn mooiste avontuur was een treinreis van Noord-Korea naar Nederland, de lekkerste koekjes voor onderweg scoorde hij in Mongolië.
