Wie Pyongyang bezoekt, kan er niet omheen: oude, hoekige Volvo’s die dienstdoen als taxi of regeringsauto. De aanwezigheid van de Zweedse auto’s in het straatbeeld lijkt op het eerste gezicht een curiositeit, maar achter die auto’s gaat een van de opmerkelijkste verhalen uit de internationale handel schuil. In 1974 wist Noord-Korea duizend Volvo’s buit te maken – zonder er ooit voor te betalen. Het incident staat bekend als de grootste autoroof in de moderne geschiedenis.
Hoe Zweden 1000 Volvo’s naar Noord-Korea stuurde
De jaren zeventig waren voor Noord-Korea een periode van economische onzekerheid. De oliecrisis had het land hard geraakt, terwijl de behoefte aan betrouwbare transportmiddelen juist toenam.
Zweden daarentegen bloeide economisch en gold als neutrale, betrouwbare handelspartner. Voor autofabrikant Volvo was een deal met een nieuw, gesloten afzetgebied aantrekkelijk: duizend Volvo 144-sedans en industriële apparatuur ter waarde van zo’n 73 miljoen dollar werden afgesproken.
Leestip: Ik vroeg een Noord-Koreaanse kapper om het kapsel van Kim Jong-un. Zo liep het af
De Noord-Koreanen beloofden te betalen op krediet. Volvo, dat zijn merknaam internationaal wilde versterken, stemde toe. In 1975 arriveerden de auto’s in de haven van Nampo, ten zuidwesten van hoofdstad Pyongyang, waar ze met enthousiasme werden onthaald. Ze kregen uiteenlopende bestemmingen: als taxi, als regeringsvoertuig en zelfs als transportmiddel voor leger en staat.
Waarom Noord-Korea nooit betaalde voor Volvo’s
Na de levering bleef het stil. De beloofde betalingen bleven uit, en facturen van Zweedse zijde bleven onbeantwoord. Jaren verstreken, en de openstaande schuld groeide door rente en koersschommelingen uit tot meer dan 300 miljoen dollar. Tot op de dag van vandaag stuurt de Zweedse overheid tweemaal per jaar een factuur naar Pyongyang – een diplomatiek ritueel zonder resultaat.
De kwestie geldt als een van de grootste onopgeloste handelsvorderingen in de moderne geschiedenis. Officiële verklaringen uit Noord-Korea zijn er nooit gekomen. Sommigen vermoeden dat het regime de deal gebruikte om het imago van modernisering te versterken, anderen zien er vooral bewijs in van opportunisme en economische wanhoop.
Hoe de Volvo’s van 1974 nog steeds rondrijden
Wat de motivatie ook was: de duizend auto’s bleken duurzaam. Bijna vijftig jaar na levering rijden de Volvo’s nog steeds rond in Pyongyang. De wagens blijken behoorlijk robuust: ondanks decennia aan gebrekkig onderhoud en een economie die nauwelijks toegang heeft tot onderdelen zijn de auto’s niet kapot te krijgen. Voor inwoners van de hoofdstad zijn ze alledaagse voertuigen; voor buitenstaanders zijn het tastbare relikwieën van een mislukte handelstransactie.
Zweden stuurt nog altijd rekeningen naar Pyongyang
Voor Zweden werd de affaire een harde les in handel met geïsoleerde regimes. Hoewel de kwestie de diplomatieke relaties niet volledig verstoorde – Zweden heeft nog altijd een ambassade in Pyongyang en vertegenwoordigt er ook Amerikaanse consulaire belangen – blijft de openstaande rekening als een voetnoot meeschrijven.
Leestip: Kun je met de trein van Noord-Korea naar Nederland reizen?
De Volvo’s in Noord-Korea vertellen een verhaal dat groter is dan een onbetaalde rekening. Ze symboliseren de botsing tussen een gesloten regime en de internationale handelswereld, tussen vertrouwen en misleiding. Voor Pyongyang zijn het werkpaarden die het dagelijks leven draaiende houden; voor Stockholm een herinnering aan een schuld die nooit werd voldaan.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
