Ongeveer 3400 jaar geleden stichtte farao Achnaton de stad Amarna, die uitgroeide tot de hoofdstad van het Egyptische rijk. Nog altijd worden er archeologische vondsten gedaan, zoals amuletten, werktuigen en muziekinstrumenten. De recentste ontdekking is een klein fluitje gemaakt van bot. Wat vertelt dit minuscule object over het leven in het oude Egypte?
Een fluitje van koeienteen
Het fluitje is gemaakt van een koeienteenbot en is ongeveer 3300 jaar oud. Daarmee geldt het als het oudste bekende botfluitje uit het oude Egypte. Het werd al in 2008 gevonden, maar pas recent konden onderzoekers vaststellen wat ze precies in handen hadden.
Michelle Langley van Griffith University (Australië) beschreef de vondst samen met haar collega’s deze maand in het vakblad International Journal of Osteoarchaeology. Omdat er in de lengte een gat door het botje was geboord, werd vermoed dat het om een fluit ging. Maar door de kwetsbaarheid van het object was het toetsen van deze theorie nog niet zo eenvoudig.
Leestip: Wat aten en dronken de oude Egyptenaren? ‘Bier was dagelijkse kost’
Door een replica te maken, konden de onderzoekers hun vermoeden staven. Toen ze erop bliezen, liet het botje een hoog en scherp geluid horen – bewijs dat het werkelijk als fluitje is gebruikt.
Oud-Egyptische politie
Toen het fluitje werd gevonden, dachten de onderzoekers dat het ging een oud speelstuk van een bordspel. Na afronding van het onderzoek lijkt dit onwaarschijnlijk: onder de microscoop waren namelijk nauwelijks gebruikssporen zichtbaar. Ook de mogelijkheid dat het fluitje als muziekinstrument diende, sluiten de onderzoekers uit. Het instrument kan immers slechts één toon voortbrengen.
Dat roept de vraag op waar dit botfluitje dan wél voor diende. Het onderzoeksteam heeft daar een stellige theorie over: zij vermoeden dat het instrument werd ingezet als communicatiemiddel door de oud-Egyptische politie.
Leestip: Welke hobby’s hadden de oude Egyptenaren?
In die tijd waren speciale handhavers belast met het bewaken van veiligheid, met name rond koninklijke tombes. De arbeiders die daar werkten hadden een duidelijk takenpakket en mochten slechts bepaalde zones betreden. Een scherp fluitsignaal kon dienen als een eenvoudig, maar effectief middel om hun aandacht te trekken en de orde te handhaven.
Deze theorie lijkt het meest aannemelijk, omdat het fluitje werd gevonden in Stone Village, een arbeidersnederzetting bij Amarna. Die lag dicht bij een koninklijk grafcomplex en diende als woonplaats voor de werkers. Bovendien werd het botje gevonden in een gebouw dat waarschijnlijk als slaapplaats voor bewakers werd gebruikt.
Nieuwe inzichten
De vondst van een botfluitje in een arbeidersnederzetting onderstreept dat er nog veel te ontdekken valt in Amarna. Archeologisch onderzoek richt zich vaak op koninklijke tombes en tempels, maar de plekken waar gewone mensen leefden kunnen een waardevol inkijkje geven in het dagelijks leven van toen.
Leestip: Voor de oude Egyptenaren was de dood niet het einde – hoe zag hun leven na de dood eruit?
Volgens de onderzoekers maakt deze ontdekking duidelijk dat ook kleine, vaak genegeerde objecten van groot belang kunnen zijn. Andere vondsten waarvan de functie nog onduidelijk is, zouden wel eens nieuwe inzichten kunnen bieden in de geschiedenis van het Oude Egypte.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
