Na een enorme schoonmaakoperatie, die maar liefst 1,4 miljard euro heeft gekost, zou de Seine volgens de autoriteiten klaar moeten zijn voor de Olympische en Paralympische Zomerspelen van 2024 in Parijs.
Toch blijkt op 30 juli 2024, wanneer de triatlon voor mannen van start zou moeten gaan, dat het water te vies is om in te zwemmen. Hoe kan het water van de Seine zó vervuild zijn geraakt en wat is er gedaan om de rivier weer schoner te maken? Een korte geschiedenis.
Uitwerpselen en slachtafval
Een tijdje geleden kon je je er nog niets bij voorstellen, maar ooit namen Parijzenaars graag een duik in de rivier, of in het met Seine-water gevulde zwembad Deligny. Maar door de scheepvaart en vervuiling zag de Franse regering zich in 1923 genoodzaakt om zwemmen in de Seine te verbieden.
Al eeuwenlang fungeerde de Seine als een soort stortplaats voor waswater, menselijke uitwerpselen en slachtafval van middeleeuwse slagers. De steeds verder verontreinigde rivier werd een commerciële transportroute, waarvan de loop veranderde door menselijk ingrijpen: sluizen en kanalen met hoge kademuren haalden de vaart eruit, de vaargeul werd uitgebaggerd en eilandjes die de doortocht hinderden werden verwijderd.
In de negentiende eeuw introduceerde stedenbouwkundige Georges-Eugène Haussmann het baanbrekende nieuwe riool van Parijs, dat enerzijds zorgde voor een knap staaltje stadsvernieuwing maar tegelijkertijd de Seine nog verder vergiftigde. Het zou dan ook een gigantische klus blijken om dit water op tijd schoon te krijgen voor de Spelen van 2024.
Hoe werd de Seine schoongemaakt voor de Spelen?
In 2015 lanceerde Parijs haar plan baignade (‘zwemplan’) met concrete maatregelen om de Seine ‘zwemschoon’ te krijgen voor de Olympische Spelen van 2024 – een ambitie waarmee Parijs de Spelen wist binnen te slepen. Inmiddels zijn ruim 23.000 woningen, inclusief woonboten, die nog onbehandeld afvalwater in de rivieren loosden aangesloten op de gemeentelijke riolering. ‘De Spelen brachten alles in een stroomversnelling,’ zegt locoburgemeester Pierre Rabadan. ‘Zonder de Spelen zou het project waarschijnlijk tien jaar langer hebben geduurd.’
Bij het treinstation Austerlitz in Parijs is diep onder de grond een kolossaal waterbassin aangelegd met een capaciteit van twintig olympische zwembaden. De betonnen tank, waarop binnenkort groen zal worden aangeplant, wordt gedragen door tachtig meter lange heipalen. Mede dankzij het Bassin d’Austerlitz zou er veilig in de Seine moeten kunnen worden gezwommen. Vanuit het bassin, dat als buffer dient, wordt overtollig hemelwater langzaam afgegeven aan het riool, waarna het naar de waterzuivering stroomt en uiteindelijk in de rivier vloeit.
De Seine teruggeven aan de Parijzenaars
Toch bestaan er nog altijd zorgen over de kwaliteit van het water. Vorig jaar augustus moest de wedstrijdleiding zwemevenementen afgelasten omdat de waterkwaliteit door neerslag onvoldoende was. Ook eerder dit jaar bleek dit het geval bij dertien van de veertien op olympische zwemlocaties genomen monsters door non-profitorganisatie Surfrider Foundation.
Toch lieten officiële metingen vorige zomer ook al zien dat de Seine op zeven van de tien dagen voldeed als zwemwater, en sindsdien zijn er nog drie bassins bij gekomen. Het doel blijft – net als bij de Parijse kaden die eerst autowegen werden en nu weer voetgangersgebied worden – om de rivier aan de mensen terug te geven.
Wil je meer lezen over de schoonmaak van de Seine? Lees dan de uitgebreide reportage in National Geographic Magazine 08-2020.
