Met meer dan 5000 inwoners – omgerekend zo’n 80.000 per vierkante kilometer – was het Japanse eiland Hashima in 1959 het dichtstbevolkte stukje land ter wereld. Maar in 1974 veranderde dat: iedereen vertrok en Hashima veranderde binnen enkele weken in een spookeiland. Wat was er aan de hand?
Onderzeese kolenmijn
Inmiddels heeft de natuur op Hashima langzaam de bovenhand gekregen, maar de sporen van het verleden zijn nog duidelijk zichtbaar. De gebouwen op het eiland zijn weliswaar sterk in verval, maar nog altijd ingericht met de spullen die bewoners achterlieten toen ze in de jaren zeventig vertrokken.
Ooit woonden hier duizenden mijnwerkers met hun gezin. Dat begon aan het einde van de negentiende eeuw, toen er in de buurt van het eiland een onderzees kolenveld werd ontdekt. Het bedrijf Mitsubishi zag zijn kans schoon en kocht het eiland om een mijn aan te leggen en uit te baten. Al snel kwamen er talloze voorzieningen: er werden appartementencomplexen gebouwd, maar ook een school, ziekenhuis, een restaurant en twee zwembaden.
Leestip: In deze verlaten bunkers onder Tbilisi waan je je even in het Sovjettijdperk
Het langwerpige eiland kreeg de bijnaam Gunkanjima, wat letterlijk ‘slagschipeiland’ betekent. Doordat Hashima volledig uit beton is opgetrokken en er tot voor kort geen planten groeiden, doet het qua vorm wel een beetje denken aan een slagschip dat in zee ligt.
Gedwongen arbeid op Hashima
Arbeiders kwamen niet altijd vrijwillig naar Hashima. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kwamen de meesten als dwangarbeider uit China en Korea; de plek werd destijds ook wel Hel-eiland genoemd. Ze werden gedwongen meer dan twaalf uur per dag zwaar werk te verrichten onder gevaarlijke omstandigheden, en leefden compleet geïsoleerd van de buitenwereld – dat laatste gold bijvoorbeeld ook voor de inwoners van lepra-eiland Spinalonga.
Leestip: Spookstad in Kroatië: het bizarre verhaal achter de verlaten hotels van Kupari
De bewoners kregen een woning toegewezen op basis van hun status en hoe lang ze werkzaam waren op het eiland. Hoe groter het aanzien van een arbeider, hoe hoger de verdieping van zijn woning. Deze regeling had te maken met tyfoons en instortingsgevaar – overlevingskansen bij rampen waren het laagst op de onderste verdiepingen.
Hashima wordt een spookeiland
Mitsubishi had met de onderzeese kolenmijn goud in handen, tot aardolie in zwang raakte als brandstof. De vraag naar kolen daalde drastisch en de winstgevendheid van Hashima kwam onder druk te staan. In 1974 werd het werk in de kolenmijn stilgelegd en al snel verlieten de eerste bewoners het eiland. Binnen enkele weken veranderde het eiland in een spookdorp.
Het verlaten eiland raakte door orkanen steeds verder in verval en de natuur begon de bebouwing langzaam te overwoekeren. In 2009 werd Hashima gedeeltelijk opengesteld voor bezoekers, maar de locatie werd pas echt populair toen het eiland in 2012 fungeerde als decor in de Bond-film Skyfall (2012).
Spookeiland Hashima bezoeken?
Je kunt Hashima alleen bezoeken met een georganiseerde boottocht. Vanwege instortingsgevaar is het niet toegestaan om vrij rond te lopen: slechts vijf procent van het eiland is toegankelijk voor toeristen. Wil je het eiland liever vanuit je luie stoel bezoeken? Je kunt ook met Google Street View een tour maken en Hashima ontdekken.
Leestip: Deze 6 verlaten plekken in België zijn een paradijs voor urban explorers
Hashima staat sinds 2015 op de Unesco-werelderfgoedlijst, maar niet iedereen is blij met deze erkenning. Zo zijn China en Zuid-Korea van mening dat plaatsen waar gedwongen arbeid heeft plaatsgevonden niet op de werelderfgoedlijst horen. Hoe het ook zij, Hashima blijft een indrukwekkende poort naar de geschiedenis.
Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!
