Zo’n duizend jaar geleden speelden geestverruimende middelen en alcohol mogelijk een belangrijke rol in de politieke besluitvorming van een oud-Peruaans kustvolk. Dat blijkt uit een onderzoek dat in 2022 verscheen in het wetenschappelijke tijdschrift Antiquity.
Een mix van drank en drugs
Al geruime tijd weten archeologen dat chicha, een soort bier dat ook vandaag de dag nog veel wordt gedronken in Latijns-Amerika, een belangrijke rol speelde in de cultuur van het Warivolk, dat tussen 600 en 1000 n.C. heerste over het grootste deel van de Peruaanse kust en het Zuid-Peruaanse Andesgebergte. Leiders van dit volk organiseerden grote feesten om de banden met buurvolken aan te halen. Chicha was daarbij een belangrijke sfeermaker die hielp om politieke en economische relaties te onderhouden.
Maar een recente ontdekking in een ‘brouwerij’ van de Wari wijst er volgens de onderzoekers op dat het volk hun geliefde drankje mixten met een psychotrope plant om een sterker middel te maken. Mogelijk werd dat gedaan om grote politieke knopen nog wat makkelijker door te kunnen hakken.
1100 jaar oude etenswaren
De ontdekking werd gedaan op de archeologische vindplaats Quilcapampa, bij de ruïnes van een Waridorp in Zuid-Peru dat aan het einde van de negende eeuw n.C. werd verlaten. Dankzij het kurkdroge klimaat zijn 1100 jaar oude sporen van etenswaren en dranken hier bewaard gebleven, waaronder aardappelen, quinoa en pinda’s. Verder ontdekten ze een enorme hoeveelheid korrels van de Peruaanse peperboom (Schinus molle), waarvan de Wari vaak een chicha met een alcoholgehalte van zo’n vijf procent bereidden: chicha de molle.
Tussen de peperkorrels vonden de onderzoekers ook zaadjes van de vilcaboom (Anadenanthera colubrina), die een psychotropische werking hebben op een mensenbrein. Volgens archeoloog Justin Jennings – hoofdauteur van het onderzoek, dat mede werd gefinancierd door National Geographic – wijzen de archeologische resten erop dat vilcazaden in het oude Zuid-Amerika als hallucinogeen middel werden gebruikt, maar wel alleen door de politieke en religieuze elites van de Wari. Dat versterkt de vermoedens dat het goedje diende als sociaal bindmiddel.
Belangrijke ontmoetingsplaats
Net het hallucinogene plantenbrouwsel ayahuasca, dat door veel stammen in het Amazoneregenwoud wordt gebruikt bij spirituele rituelen, leidt het roken of snuiven van gemalen vilcazaden tot sterk bedwelmende staat.
Een mix van vilcazaden en chicha heeft evengoed een hallucinogene werking, legt Jennings uit. ‘Je kon een trip maken, en tot op zekere hoogte uittredingen ervaren, maar het ging daarbij wel om een minder hevige trip dan bij het snuiven of roken van de zaden.’ Mogelijk beschouwden de Wari de vilca-chichamix als het ideale middel om een spirituele staat op te wekken die nodig was om belangrijke beslissingen te kunnen nemen.
De peperkorrels waren te plukken in de directe omgeving van Quilcapampa, maar de vilcazaden werden met karavanen vanuit de oostelijke uitlopers van het Andesgebergte aangevoerd. Dat wijst erop dat Quilcapampa misschien een belangrijke ontmoetingsplaats en politiek centrum was.
