Hoewel de Romeinen na verloop van tijd een zevendaagse week aannamen, kenden zij geen weekend waarin ze standaard vrij waren. De Romeinse kalender kende daarentegen wel tientallen feestdagen, waarop de meeste burgers vrij waren en ook hun slaven niet werkten. Dit zijn een aantal van de belangrijke Romeinse feesten.

De Romeinen kenden verschillende soorten feestdagen: de Dies Ferialis waren dagen waarop het hele rijk of een enkele familie feest vierde. Deze feesten werden door de staat georganiseerd en betaald. Op de Ludi werden gladiatorenspelen of wagenrennen georganiseerd. De Ludi waren doorgaans geen heilige dagen, maar werden wél als vrije dagen gezien.

Drie typen Romeinse feestdagen

De Romeinen kenden verschillende typen feestdagen. De stativae waren feestdagen die ieder jaar op dezelfde dag of datum gevierd werden. De conceptivae waren jaarlijkse vieringen waarvan de data niet vast stonden, maar waarvan de datum kon verschuiven – vergelijkbaar met Pasen. De conceptivae werden daarom jaarlijks door priesters aangekondigd.

De imperativae waren spontane feestdagen, die de Romeinen organiseerden als reactie op een belangrijke gebeurtenis – zoals een natuurramp of een overwinning – om de goden te bedanken of gunstig te stemmen.

Lupercalia, het feest van de vruchtbaarheid

Het Romeinse feest Lupercalia werd gevierd op 15 februari en stond in het teken van gezondheid en vruchtbaarheid. Het werd gevierd ter ere van Romulus en Remus (de stichters van Rome) en de wolf (lupus is Latijn voor wolf) die hen volgens de overlevering zoogde.

Leestip: Dit waren de 6 belangrijkste feestdagen in de Middeleeuwen

De feestelijkheden bestonden uit het slachten van een geit en een hond, waarna jongens en mannen (half)naakt door de straten renden. Omstanders sloegen hen met bloederige repen huid (februa) van de geslachte dieren, te zien op de afbeelding bovenaan. Dit zou een reinigend effect hebben en voor een goede vruchtbaarheid zorgen.

Parilia, het feest van de herders

Op 21 april vierden de Romeinen Parilia, een van oorsprong plattelandsfeest waarbij herders en hun schapen werden gereinigd. De herders zegenden hun schapen en sprongen vervolgens met hun vee over een vuur. Vervolgens offerden ze aan de god Pales, de beschermer van vee en herders.

Wil je niets missen van onze verhalen? Volg National Geographic op Google Discover en zie onze verhalen vaker terug in je Google-feed!

Aan het einde van de Romeinse Republiek stond Parilia symbool voor de verjaardag van Rome. Zo zou Romulus op de Parilia een lijn in de grond hebben getrokken, die de omtrek van Rome zou vormen. De Parilia wordt zodoende in latere eeuwen met grote processies en spelen gevierd.

Lemuralia, om de doden te helpen

Op 9, 11 en 13 mei vierden de Romeinen Lemuralia, een festival waarbij de geesten van overledenen uit de huizen werden gestuurd. Met rituelen probeerden de Romeinen boze geesten én de geesten van familieleden de oversteek naar het hiernamaals te helpen maken.

Leestip: Liefde en lust in het Romeinse Rijk: zo ging het eraan toe tussen de lakens

De dichter Ovid beschrijft in zijn gedicht Fasti hoe ‘het hoofd van de familie door het huis loopt en zwarte bonen strooit, die door de hongerige geesten gegeten worden. De rest van het gezin slaat vervolgens op pannen om de geesten weg te jagen’.

Vulcanalia, ter ere van vuur en vulkanen

Op 23 augustus vierden de Romeinen Vulcanalia, een van de oogstfeesten. Dit feest stond specifiek in het teken van vuur. Men ontstak vuren en offerde aan Vulcanus, de Romeinse god van vuur, smeedkunst en vulkanen.

Vulcanalia was een moment om stil te staan bij alle voordelen die de Romeinen van vuur ervaarden (voedsel, gesmede voorwerpen), maar het was tegelijkertijd ook een moment waarop de Vulcan werd gevraagd om niet nóg meer vuur te sturen. In augustus was het risico op natuurbranden groot, en op dit moment lagen de oogsten net in de schuren opgeslagen.

Saturnaliën, het feest van vrijheid en gelijkheid

Op 17 december vierden de Romeinen Saturnaliën, een feest ter ere van de god Saturnus. Hij was de god van tijd, rijkdom en landbouw. Volgens overleveringen regeerde hij ooit tijdens een gouden periode, waarin niemand honger had en iedereen in vrijheid leefde.

Leestip: Hoe werkte het Romeinse naamstelsel?

Tijdens de Saturnaliën probeerden de Romeinen dat gevoel weer even terug te brengen. Zo gaven de Romeinen elkaar geschenken. Ook slaven waren een dag ‘vrij’, en mochten aan tafel met hun meesters mee-eten.

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!