NEOWISE brengt deze maand een bezoek aan de aarde en volgens astronomen zou hij weleens de helderste komeet kunnen zijn die onze nachthemel in meer dan tien jaar heeft verrijkt.
De komeet is al helder genoeg om met het blote oog te zien, tenminste als je hem weet te vinden. Overal ter wereld staan amateur-sterrenkijkers op het noordelijk halfrond vóór dag en dauw op om deze gloeiende reiziger uit de kosmos te bewonderen.
Chris Schur, een astrofotograaf uit Payson, Arizona, omschrijft de komeet als “schitterend.” Toen hij op de ochtend van 7 juli zijn verrekijker op het hemellichaam richtte, schatte hij dat de staart ervan zich over een afstand van zo’n vijf booggraden uitstrekte, wat gelijkstaat aan ongeveer tienmaal de doorsnede van de volle maan. Als de staart blijft groeien, wat volgens astronomen tot de mogelijkheden behoort, zou dat een “zeer spectaculair gezicht zijn,” zegt Schur.
De komende week zal NEOWISE uitsluitend in de vroege ochtend zijn te zien. Wie het hemellichaam wil bekijken, kan het minstens drie kwartier vóór zonsopgang vlak boven de noordoostelijke horizon zien opkomen. De heldere ster Capella kan als baken dienen, want de komeet verschijnt er pal onder. De stralende planeet Venus is in het oosten te zien. Over ongeveer een week zal de komeet ook aan de avondhemel zijn te bewonderen, waardoor hij nog gemakkelijker is te spotten. En halverwege juli zal hij na zonsondergang aan de noordwestelijke hemel zijn te zien, waar hij in een boog richting het sterrenbeeld Grote Beer opstijgt.
Om de kosmische reiziger te kunnen vinden, kan een beetje planning geen kwaad. “Het is niet zo dat je omhoog kijkt en zegt: O, daar heb je hem!’” zegt Dave Schleicher, hoofdastronoom aan het Lowell Observatory in Flagstaff, Arizona. “Je moet echt weten waar je moet kijken, en een verrekijker komt daarbij goed van pas.”
Maar te oordelen naar de foto’s die de afgelopen dagen op sociale media zijn verschenen, voert de komeet al een fraaie show op – mogelijk de mooiste sinds het spectaculaire bezoek van de komeet Hale-Bopp in 1997. Ook de komeet McNaught, die in 2007 langs de aarde vloog, was helderder dan NEOWISE momenteel, maar die was voornamelijk op het zuidelijk halfrond zichtbaar.
“De opwinding over deze komeet is terecht,” zegt fotograaf Malcolm Park, die op de ochtend van 5 juli vanuit zijn huis in het oosten van Ontario, Canada, een opname van NEOWISE en zijn staart wist te maken.
Dichtbij de zon en de aarde
De komeet werd vernoemd naar de ruimtetelescoop waarmee hij eind maart werd ontdekt, en zijn volledige naam luidt C/2020 F3 (NEOWISE). Het hemellichaam bereikte zijn perihelium, het punt waarop het de zon het dichtst naderde, op 3 juli. Het feit dat de komeet überhaupt nog zichtbaar is, heeft veel kijkers een zucht van verlichting doen slaken, want veel kometen overleven hun perihelium niet. Deze ‘vuile sneeuwballen’ van gruis, stof, gas en ijs blijven onder invloed van de stijgende temperaturen niet altijd intact.
“Naarmate de komeet de zon nadert, warmt hij op en begint hij allerlei materiaal af te stoten, vandaar die spectaculaire staart,” zegt Laura Danly, curator van het Griffith Observatory in Los Angeles. “En soms vallen ze zelfs helemaal uit elkaar en verdwijnen ze uit het zicht.”
Maar NEOWISE lijkt een overlever te zijn en vertoont na zijn ontmoeting met de zon een lange staart van gas en stof. “We zijn het punt al voorbij waarop hij de zon het dichtst is genaderd en hij is er nog steeds,” zegt Danly. “Dus mogen we hopen dat we hem nog een maand lang kunnen bewonderen.”
Er zijn verschillende factoren die de helderheid van de komeet bepalen. Na zijn ontmoeting met de zon weerkaatst de komeet nu minder zonlicht, terwijl hij onze planeet blijft naderen. Op 22 juli zal NEOWISE het punt bereiken waarop hij zich het dichtst bij de aarde bevindt, op zo’n honderd miljoen kilometer van onze planeet. Daarna zal hij geleidelijk aan uit het zicht verdwijnen en terugkeren naar de verre uiterwaarden van ons zonnestelsel.
Om het beste zicht op de komeet te krijgen zou je komende week vroeg moeten opstaan of tot wat later in de maand moeten wachten om hem wat toegankelijker in de avondhemel te zien opkomen. Maar veel sterrenkijkers vrezen dat de komeet langzaam aan helderheid zal verliezen en zullen daarom zo snel mogelijk hun ochtendwekker zetten. En nu veel mensen als gevolg van de coronavirus-pandemie wat ongedurig zijn geworden, kan een passerende komeet volgens Danly het ideale excuus zijn om de natuur op te zoeken.
“Ga er met de kinderen vroeg op uit of sta zelf in alle vroegte op en ga dit prachtige spektakel bekijken,” zegt zij. “En misschien kun je nog wat langer blijven om de zon te zien opkomen.”
