Tussen 2028 en 2030 vertrekt een nieuwe NASA-missie richting Venus, bijna veertig jaar nadat ruimtesonde Magellan voor het laatst een bezoek bracht aan onze bloedhete buurplaneet. Maar waarom is de wetenschap zo nieuwsgierig naar de planeet die is vernoemd naar de Romeinse godin van de liefde?
De eerste ruimtemissies naar Venus
Zowel de Sovjet-Unie als de Verenigde Staten stuurden in de jaren zestig en zeventig ruimtemissies naar Venus. De eerste ruimtesondes overleefden slechts korte tijd in de extreme atmosfeer van de planeet, die allesbehalve gastvrij is voor leven zoals wij dat kennen.
De atmosfeer van Venus bestaat immers grotendeels uit koolstofdioxide met wolken van zwavelzuur. Dat zorgt voor een sterk broeikaseffect op de planeet en leidt tot extreem hoge temperaturen: tot wel 425 graden Celsius.
De planeet Venus: aardse tweelingzus of tegenpool?
Aan het oppervlak van Venus vind je, net als op aarde, vulkanen en bergen. Ook het binnenste van Venus lijkt op dat van onze thuisplaneet. Venus heeft een ijzeren kern met daaromheen een mantel van heet gesteente en een rotsachtige buitenkorst. Bovendien is Venus ongeveer even groot als de aarde.
Stel dat het astronauten ooit lukt om ondanks de extreme omstandigheden voet op Venus te zetten, wat treffen zij daar dan aan? Ondanks de overeenkomsten tussen Venus en de aarde, vind je op de planeet een compleet andere wereld. Zo komt de zon op Venus op in het westen en gaat hij onder in het oosten, omdat de planeet in tegengestelde richting om haar eigen as draait.
Hoe lang duren dagen en jaren op Venus?
Venus doet er ook nog eens heel lang over om die ronde te maken, waardoor een dag op de planeet 243 aardse dagen duurt. En dat betekent ook dat er 117 dagen tussen zonsopgang en zonsondergang zitten. Hoewel Venus dus in een slakkentempo om haar eigen as draait, raast de planeet dan wel weer in recordtempo om de zon: een jaar op Venus duurt slechts 225 aardse dagen en gaat dus sneller voorbij dan een dag.
Is er leven mogelijk op Venus?
Met temperaturen van meer dan vierhonderd graden Celsius en een giftige atmosfeer lijkt het onwaarschijnlijk dat er leven mogelijk is op Venus. Toch sluiten wetenschappers het ook niet helemaal uit. In 2020 werden in de wolken van Venus aanwijzingen gevonden dat er mogelijk leven heeft bestaan op Venus, wat binnen de wetenschap een verhitte discussie uitlokte. Wat was er aan de hand? Een groep wetenschappers stelde in een artikel in Nature Astronomy dat het wolkendek boven Venus fosfine bevatte.
Fosfine is een brandbaar gas dat alleen wordt geproduceerd door levensvormen. Toch is de vondst omgeven met vraagtekens. Zo is het mogelijk dat fosfine ook kan ontstaan op manieren waarvan wij nog geen weet hebben. Daarnaast is het nog maar de vraag of de Venuswolken werkelijk fosfine bevatten. Volgens verschillende analyses berust dit mogelijk op een fout in de bewerking van de gegevens in het onderzoek.
NASA keert terug naar Venus
Om antwoorden te vinden op de vele mysteries rondom de ‘verschrikkelijke planeet’, kondigde NASA in 2021 twee nieuwe missies naar Venus aan. Dat was best een verrassing, want de laatste Amerikaanse missie naar Venus (Magellan) kwam in 1994 tot een einde.
De nieuwe Amerikaanse ruimtemissie naar Venus is onderdeel van het Discovery Program en omvat twee ruimtesondes: DAVINCI+ zal zich richten op de atmosfeer van Venus, terwijl VERITAS het oppervlak van de planeet in kaart gaat brengen. NASA wil beide missies tussen 2028 en 2030 lanceren.
Het doel van de nieuwe missies is om meer te weten te komen over de levenscyclus van Venus. NASA hoopt te ontdekken of er ooit een oceaan op Venus is geweest en hoe de planeet is veranderd van een mogelijk leefbare planeet in een bloedhete en giftige plek. NASA werkt hierbij samen met de European Space Agency (ESA), dat in 2031 ook een ruimtesonde naar Venus wil lanceren.
Venus zichtbaar vanaf de aarde
Op beelden van onze buurplaneet moeten we dus nog een aantal jaar wachten, maar in de tussentijd is Venus goed zichtbaar vanaf de aarde. Venus is een van de helderste objecten in de ruimte en daardoor met het blote oog vaak goed te zien, met name rond zonsopgang- en zonsondergang.
Willeke van Doorn studeerde journalistiek, reisde een tijdje de wereld rond en kwam uiteindelijk via de Verenigde Staten, Australië en Nieuw-Zeeland bij de redacties van Quest, National Geographic en Runner’s World terecht. Ze is nieuwsgierig naar de wereld, gaat het liefst elke maand even op reis en neemt dan ook altijd haar hardloopschoenen mee.
