Kolibries staan bekend om hun lage gezoem. Dat de vleugels hierbij een grote rol spelen was al bekend, maar hoe het geluid precies ontstaat was nog onduidelijk. Onderzoekers van de TU Eindhoven (TU/e), het in geluidssensoren gespecialiseerde bedrijf Sorama en de Amerikaanse Stanford University hebben nu ontrafeld hoe kolibrievleugels hun karakteristieke klanken vormen.
Drukverschil tussen boven- en onderkant vleugels
De complexe werking van de vleugels lijkt op die van insecten. Daardoor kan de kolibrie tot wel veertig keer per seconde met zijn vleugels slaan. ‘De klank van de kolibrie lijkt meer op het gezoem van een bij dan op het geluid van een meeuw,’ legt TU/e-onderzoeker Patrick Wijnings uit.
Het vogeltje genereert twee keer per vleugelslag een opwaartse kracht: bij de opgaande én neerwaartse beweging. Hierbij ontstaat een drukverschil tussen de boven- en onderkant van de vleugels. Daardoor stijgt de kolibrie op en blijft hij in de lucht hangen. Andere vogels genereren enkel een opwaartse kracht bij de neerwaartse vleugelslag, waardoor zij relatief stil zijn; het unieke zoemgeluid van kolibries is juist het gevolg van de dynamiek tussen de opgaande en neerwaartse slag.
Wat kunnen we leren van de kolibrie?
De verworven kennis kan worden toegepast om het lawaai afkomstig van vliegtuigen, laptops en stofzuigers terug te dringen, aldus Wijnings. Hij constateert dat geluidsvervuiling een steeds grotere invloed heeft op het dagelijkse leven en de gezondheid van mensen: zo slapen we slechter en ervaren we meer stress. ‘Het nabootsen van geluiden uit de natuur in de apparatuur om ons heen kan daarom een positieve invloed hebben op ons welzijn.’
