In je dromen is alles mogelijk. Het ene moment wandel je door een veld vol bloemen, het volgende stort je van een klif. Gemiddeld brengen we een derde van ons leven slapend door, dus er is tijd genoeg om door zulke droomwerelden te dwalen. Maar hebben die bizarre ervaringen ook echt betekenis? Dat hangt ervan af wie je het vraagt.

Hoe keken onze voorouders naar dromen?

Droomduiding bestaat al duizenden jaren. In het oude Egypte en Rome geloofde men dat dromen boodschappen waren van de goden. Maar volgens antropoloog Robin Sheriff van de University of New Hampshire (VS) gaat de traditie nog verder terug, tot aan prehistorische samenlevingen zonder schrift. Daar dienden dromen als verbinding met voorouders en geesten.

Ook in het oude China speelden dromen een belangrijke spirituele rol. ‘Mensen geloofden dat geesten en zielen actief meededen aan het dagelijks leven – vaak via dromen,’ zegt evolutiebioloog Ze Hong van de University of Macau.

Leestip: Dit is hoe je brein zichzelf 'wast' terwijl je slaapt

Dromen konden verborgen waarheden onthullen of gebeurtenissen voorspellen. Tijdens de Zhou-dynastie gebruikten mensen droomduiding zelfs bij politieke of medische beslissingen.

In Rome speelden droomorakels een vergelijkbare rol: dromen golden als goddelijke tekens die het dagelijks leven konden beïnvloeden. In China verdween die spirituele benadering langzaam, vooral tegen het einde van de keizertijd. Maar het idee dat dromen méér zijn dan symboliek leeft wereldwijd nog altijd voort.

Het westerse beeld van dromen

In de westerse psychologie werden dromen vooral gezien als een manier om je innerlijk te begrijpen. Freud zag ze als uiting van verlangens die je had weggestopt, vaak met een seksuele lading.

Zijn leerling Carl Jung gaf er een andere draai aan: dromen zijn volgens hem een wisselwerking tussen je bewuste en onbewuste. Ze helpen om problemen te verwerken en oplossingen te vinden.

Leestip: Waarom sommige mensen beter op hun zij kunnen slapen

Jung kwam ook met het idee van een ‘collectief onderbewuste’, waarin droomfiguren zoals ‘de held’ of ‘de moeder’ overal ter wereld zouden voorkomen. Volgens hem hadden die symbolen een universele betekenis. Maar antropologen zien dat anders: wat een droom betekent, hangt juist sterk af van je cultuur.

Eén symbool, vele betekenissen

Neem bijvoorbeeld de verschijning van een slang in je droom. Dit kan van alles betekenen, afhankelijk van waar je vandaan komt. In westerse culturen, waar Freud en Jung invloedrijk zijn geweest, staat de slang vaak voor iets seksueels of gevaarlijks. Freud zag het als een teken van onderdrukte verlangens, terwijl Jung het koppelde aan oerinstincten of innerlijk gevaar.

In het hindoeïsme heeft de slang juist een positieve betekenis: hij kan rijkdom of vruchtbaarheid voorspellen, zeker als je hem eet in je droom. Ook bij inheemse volkeren in het zuidwesten van de VS wordt de slang gelinkt aan vruchtbaarheid, vooral in relatie tot landbouw.

Leestip: Sleepmaxxing belooft het beste uit je nachtrust te halen – maar werkt het echt?

In de Chinese traditie speelt de slang een kleinere rol. Daar draaide droomduiding eerder om symbolen als de zon of de draak, die werden gezien als gunstige voortekens. Toch vermelden sommige oude bronnen dat een zwangere vrouw die over een slang droomde, het geslacht van haar kind zou kunnen voorspellen.

Wel of geen betekenis?

We dromen duizenden keren in ons leven, maar niet elke droom is even belangrijk. In de traditionele Chinese cultuur werd wel gezegd dat sommige dromen ontstaan door ‘te veel nadenken’. Zulke dromen werden meestal als betekenisloos beschouwd.

In het Westen bepaal je meestal zelf wat een droom voor jou betekent. ‘Dromen lijken een beetje op kunst of poëzie,’ zegt Sheriff. ‘Ze helpen ons nadenken over wat het betekent om mens te zijn. Er zijn betere en slechtere interpretaties, maar geen harde waarheid.’

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!