Dankzij 3D-röntgenfoto’s hebben onderzoekers een beeld kunnen scheppen van de laatste uren van een nijlkrokodil. Het dier leefde in het oude Egypte en werd na zijn dood gemummificeerd. De verrassende ontdekking schijnt een licht op de manier waarop Egyptenaren omgingen met deze reptielen.
Heilige krokodillen
De oude Egyptenaren aanbaden de krokodillengod Sobek als ‘heerser van de Nijl’. De gevreesde god met krokodillenhoofd werd in verband gebracht met het jaarlijkse overstromen van de Nijl en de groei van vegetatie – en daarom ook met vruchtbaarheid.
Wilde krokodillen werden gezien als de belichaming van Sobek en werden dan ook vereerd door de oude Egyptenaren. Volgens egyptoloog Wojciech Ejsmond, een onderzoeker bij het Poolse Warsaw Mummy Project, werden tienduizenden gemummificeerde dieren geofferd aan de Egyptische goden, waaronder honderden jonge krokodillen.
Daarnaast bestonden er ook enkele ‘heilige’ krokodillen die door priesters werden verzorgd en in de watten gelegd tot ze stierven aan ouderdom. De Griekse schrijver Herodotus deed in de vijfde eeuw v.C. verslag van zo’n heilige krokodil in de stad El-Fajoem. Het dier droeg ‘gouden en glazen ornamenten aan de oren en armbanden om de voorpoten’.
Fascinerende maaginhoud
Om deze oud-Egyptische praktijken beter te begrijpen, werd onlangs een gemummificeerde krokodil van ruim twee meter lang uit een Britse museumcollectie naar een ziekenhuis in Manchester gebracht. De onderzoekers wisten niet waar in Egypte het dier was gevonden of hoe oud het was, en ze hoopten dat gedetailleerde CT-scans van de mummie nieuwe informatie zouden opleveren. De resultaten werden gepubliceerd in vakblad Digital Applications in Archaeology and Cultural Heritage.
De scans tonen aan dat het wilde dier zowel een vis als een metalen (vermoedelijk bronzen) vishaak in de maag had zitten op het moment van sterven, waarschijnlijk meer dan tweeduizend jaar geleden. De ongeveer dertig centimeter lange vis was grotendeels onverteerd, wat erop wijst dat het de laatste maaltijd van de krokodil was, enkele uren voor zijn dood gegeten.
‘De korte tijdspanne tussen het eten van de vis en de dood van de krokodil wijst erop dat het dier is gevangen en kort daarna werd gemummificeerd,’ concluderen de wetenschappers.
Bijvangst of bewuste prooi?
Werd het reptiel per ongeluk gevangen door een nietsvermoedende visser, of werden krokodillen met opzet opgevist om vervolgens te worden gemummificeerd? Dat is lastig te zeggen, benadrukt hoofdonderzoeker Lidija Mcknight, archeoloog en egyptoloog aan de University of Manchester.
De onderzochte mummie was een volgroeide nijlkrokodil, een soort berucht om zijn omvang en agressieve gedrag die zich niet makkelijk laat vangen. Toch is dit niet de eerste gemummificeerde krokodil die met een onverteerde vis en vishaak in de maag wordt aangetroffen: in 2010 werd die vondst gedaan door onderzoekers van de Stanford Medical School in Californië.
‘We beschikken nog niet over voldoende informatie om te weten hoe Egyptenaren zulke krokodillen vingen,’ zegt McKnight. Het blijft dus gissen, benadrukt ze, maar ‘blijkbaar is het niet ondenkbaar dat ze daar haken voor gebruikten.’
Meer lezen? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.
