Onderzoek laat zien dat er een samenhang bestaat tussen het ervaren van levensgeluk en het aanhangen van een religie – ongeacht welk geloof iemand belijdt. Waar komt deze link vandaan? Dit zegt de wetenschap erover.

Geluk door geloof

Uit een onderzoek van het Pew Research Center (VS) in 2019 blijkt dat mensen die deel uitmaken van een religieuze gemeenschap gemiddeld gelukkiger zijn dan niet-gelovigen. In Nederland geeft 38 procent van de ondervraagde praktiserende gelovigen aan ‘heel gelukkig’ te zijn, tegenover 36 procent van de niet-praktiserende gelovigen en 30 procent van de niet-religieuzen.

Leestip: Hoe ’apostel der Friezen‘ Willibrord het christendom naar Nederland bracht

Data uit andere landen laten een vergelijkbaar patroon zien: religieuzen scoren hoger op levensgeluk dan niet-gelovigen. Toch zijn de onderzoekers voorzichtig met het trekken van conclusies. ‘Het wil niet zeggen dat religie het geheim is voor een gelukkig leven,’ zeggen ze.

De kracht van een gemeenschap

Opvallend is dat niet de overtuiging zelf, maar vooral het vormen van een gemeenschap lijkt bij te dragen aan een hoger welzijn. Mensen die zichzelf als religieus beschouwen maar zelden een dienst bijwonen, zijn immers niet significant gelukkiger dan niet-religieuzen. Dat wekt de indruk dat juist de sociale aspecten van religie een positieve uitwerking hebben op iemands levensgeluk.

Leestip: Heeft Jezus echt bestaan? Dit zeggen wetenschappers

Voor veel kerk- of moskeegangers kan religie een uitgebreid sociaal netwerk bieden. Daarnaast doen ze vaker vrijwilligerswerk, wat evengoed kan bijdragen aan hun geluk.

Wat ook opvalt is dat het onderzoek aantoont dat religie niet altijd samenhangt met een betere fysieke gezondheid. Er is weinig bewijs dat religieuze mensen fysiek gezonder zijn of vaker sporten. Om een completer beeld te krijgen van de invloed van religie op de algehele levenskwaliteit, is een grootschalig onderzoek opgezet.

Langdurig onderzoek

Dat onderzoek is momenteel in volle gang en volgt 200.000 deelnemers uit 22 landen. Het doel is te achterhalen welke factoren bijdragen aan flourishing, een meetinstrument dat is opgesteld om welzijn inzichtelijk te maken. Het bestaat uit vijf onderdelen: geluk en levensvoldoening, fysieke en mentale gezondheid, betekenis en doel, karakter en deugd, en hechte sociale relaties.

Leestip: Zo ziet de hel eruit volgens Dantes Inferno

Wat dit onderzoek onderscheidt van eerdere studies, is dat het geen momentopname is maar de ontwikkeling van mensen door de tijd bestudeert. De studie is nog niet afgerond, maar voorlopige resultaten zijn in lijn met eerdere bevindingen: mensen bij wie religie een grote rol speelt in het dagelijks leven, scoren gemiddeld hoger op welzijn. En wie wekelijks geloofsgenoten opzoekt, scoort zelfs nog beter.

Wat leert religie over geluk?

Wat kan een seculier persoon uit dit onderzoek halen? Volgens Byron Johnson, religiewetenschapper aan Harvard University, ligt de sleutel in het helpen van anderen. ‘Door anderen te steunen, verbeteren we ook onze eigen gezondheid en welzijn.’

Leestip: Tijdens het Spaanse El Colacho springt de ‘duivel’ over baby’s

Onderzoeker Brendan Case wijst op de sociale steun die religieuze gemeenschappen kunnen bieden, evenals zingeving en troost. ‘Ze bestaan wereldwijd omdat ze een fundamentele menselijke behoefte vervullen: die van een morele gemeenschap.’

Toch benadrukken wetenschappers dat niet alleen religieuze gemeenschappen in die behoefte kunnen voorzien. Voor niet-gelovigen kunnen andere gemeenschappen, zoals sportclubs of andere verenigingen, evengoed voor een gevoel van zingeving zorgen.

Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!