Op een vroege juniochtend liep een bijna 150 kilo zwaar grizzlybeermannetje in de wildernis van de Rocky Mountains in een groene stalen val toen hij afging op de prikkelende geur van een hertenpoot. Een paar uur later werd hij wakker met een liptatoeage, een oormerk, een GPS-band om zijn nek en een nieuwe naam: Grizzlybeer 927.
Volgens onderzoekers vormt informatie die via beren zoals deze wordt verkregen de sleutel voor de toekomst van de soort, nadat die bijna een halve eeuw op de Amerikaanse lijst van bedreigde diersoorten stond.
Het is voor een groot deel aan dit soort gegevens te danken dat de Amerikaanse federale overheid de grizzlyberen van Yellowstone nu officieel als ‘hersteld’ beschouwt. Dit houdt in dat drie westelijke staten een streng gereguleerd jachtseizoen voor de beren in mogen stellen. Wyoming en Idaho zijn van plan om dat deze herfst te doen.
Over de vraag of de solitair levende carnivoren een jaarlijks jachtseizoen aankunnen, is een heftig debat gaande. Los van de ethische vraag of mensen beren voor de sport zouden moeten doden, stellen wildbeheerders dat de berenpopulatie is opgewassen tegen jagen, mits dat op beperkte schaal gebeurt.
“Er zijn altijd discussies rond grote carnivoren,” stelt Dan Bjornlie, een bioloog die gespecialiseerd is in grote carnivoren en die voor het Game and Fish Department van de staat Wyoming werkt. “Maar jagen vormt geen bedreiging, zolang het binnen de grenzen van de sterftecijfers blijft.”
Tegenstanders denken daar anders over. In de jaren ‘70 bestond de populatie nog maar uit 136 wilde dieren, wat te wijten was aan overbejaging, menselijke expansiedrift en een algehele poging tot het uitroeien van carnivoren die werden gezien als gevaarlijk voor mensen en vee. Het aantal beren is inmiddels weer toegenomen, maar dat betekent niet dat de populatie stabiel genoeg is om de jachtsport aan te kunnen, stelt Bonnie Rice, senior representative van de Amerikaanse milieuorganisatie Sierra Club in de regio Greater Yellowstone and Northern Rockies.
“Deze populatie zal altijd kwetsbaar blijven,” stelt Rice. “Dit zoogdier is wat betreft voortplanting het op een na langzaamste in Noord-Amerika... Deze soort kan een dergelijke inbreuk op de populatie niet aan.”
Een "ultraconservatieve" schatting
Los van deze discussie zijn de meeste onderzoekers en natuurbeschermingsorganisaties het erover eens dat de comeback van de grizzlyberen in Yellowstone een opmerkelijk succesverhaal is.
Er leven nu officieel meer dan zevenhonderd beren in de Greater Yellowstone Area.Volgens onderzoekers is deze schatting aan de lage kant en zijn er in werkelijkheid meer dan duizend beren te vinden in de afgelegen bergen en valleien.
De populatie kan de jacht aan omdat er inmiddels voldoende draagkracht is bereikt in grote delen van het belangrijkste leefgebied, stelt Frank van Manen, die de leiding heeft over het Interagency Grizzly Bear Study Team, een groep wetenschappers die werd samengesteld door het Amerikaanse ministerie voor Binnenlandse Zaken.
En met behulp van data zoals die worden verzameld via beer 927 is het mogelijk de jacht op een effectieve manier aan te sturen. Zo kan niet alleen het aantal beren worden bijgehouden, maar ook de factoren die een invloed hebben op het aantal beren dat via de jacht uit de populatie duurzaam verwijderd kan worden zonder dat dit het voortbestaan in gevaar brengt. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het aantal vrouwtjes dat zich voortplant en de overlevingskansen van hun jongen.
Elke lente en zomer zijn biologen enkele maanden bezig met het vangen van beren in en rond Yellowstone. Bijna al die dieren krijgen een band met GPS- of VHF-apparatuur om hun nek zodat hun bewegingen, overleving en voortplanting in de gaten kunnen worden gehouden.
De verkregen informatie in combinatie met officiële waarnemingen van vrouwtjes met jongen, wordt in een rekenformule ingevoerd waarmee het jaarlijkse sterftecijfer en het totale aantal dieren in de populatie wordt geschat.
“Bij het bepalen van de schattingsmethode, wilden ze ultraconservatief te werk gaan zodat het uitgesloten was dat de populatie zou worden overschat,” vertelt Bjornlie. “Er is op het moment sprake van een fikse onderschatting van de populatie.”
Populaties beschermen
Dus hoe wordt er gezorgd dat het aantal beren niet weer zo keldert als tientallen jaren geleden?
Volgens de beheerders zijn er verschillende beschermingsmaatregelen.
Officieel mogen de westelijke staten de jacht toestaan als de omvang van de geschatte populatie boven de zeshonderd dieren is. Vanaf dat aantal krijgen de staten een klein percentage toegewezen van het aantal boventallige beren, maar er zijn waarschijnlijk niet genoeg boventallige beren voor de jacht tot de populatie rond de 674 dieren telt, aldus Bjornlie.
Dit jaar stemde Wyoming in met de jacht op tien mannetjes en een vrouwtje in een gebied dat de ‘demographic monitoring area’ (‘het demografisch onderzoeksgebied’) wordt genoemd. Dit is relatief onbebouwd land dat wordt gezien als geschikt leefgebied. Daarnaast mag er nog op twaalf mannetjes of vrouwtjes worden gejaagd buiten dit gebied. Idaho besloot het doden van één mannetje toe te staan en Montana zag af van het toestaan van de jacht.
In het kerngebied van Wyoming mag maar één jager tegelijk in het veld zijn. Wanneer een vrouwtje wordt gedood, betekent dat het eind van de jacht omdat het voor andere jagers te moeilijk is om te zien of ze op een mannetje of een vrouwtje mikken.
Als een jager in Idaho een vrouwtje schiet, dan wordt dat vrouwtje in mindering gebracht op het quotum voor volgend jaar, legt Bjornlie uit.
Als de populatie grizzlyberen daalt tot onder de vijfhonderd, kunnen ze weer op de lijst van bedreigde diersoorten worden geplaatst, in afwachting van een federaal onderzoek.
Voorbereiden op het onbekende
Dierenbeschermers zoals Rice stellen dat dit soort maatregelen weinig zoden aan de dijk zetten. De Sierra Club is een van de organisaties die een rechtszaak hebben aangespannen tegen de Amerikaanse federale overheid om de beren weer op de lijst met bedreigde diersoorten te krijgen. Eind augustus zal de rechter een uitspraak doen.
Rice maakt zich zorgen over een gebrek aan genetische diversiteit (de grizzlyberen van Yellowstonehebben geen contact met andere berenpopulaties) en veranderende voedselbronnen. Door de klimaatverandering wordt de jaarlijkse oogst aan dennenappels van deweymouthdenconifeer, een favoriete voedselbron van de beren, mogelijk steeds kleiner.
Maar volgens de onderzoekers van het interagency-team blijkt uit de gegevens dat de beren goed in staat zijn om dergelijke tegenvallers het hoofd te bieden. Als het aantal dennenappels van de weymouthdenconifeer bijvoorbeeld afneemt, stappen beren over op kalveren van elanden of bizons, stelt Van Mannen. Het aantal grizzlyberen is volgens hem voldoende om inteelt op grote schaal tegen te gaan. En het toenemende sterftecijfer onder jonge beren is grotendeels te wijten aan een toenemende dichtheid van volwassen beren in het gebied, die nu waarschijnlijk jongen doden.
Of er nu wel of niet een jager een trekker zal overhalen in september, onderzoekers zoals Bjornlie blijven in het veld beren vangen zoals beer 927, om een vinger aan de pols te houden bij een van de best bestudeerde berenpopulaties ter wereld.
Bekijk de fotoserie: ‘De grizzlyberen van Yellowstone National Park’
Lees ook: ‘Jacht op Yellowstone-grizzly’s toegestaan’
Dit verhaal werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
