Met het Sinterklaasfeest en Kerstmis in aantocht maken we ons klaar om heel wat voedsel naar binnen te werken en wellicht de broekriem een gaatje ruimer te zetten. Tijd om ons af te vragen welke niet-menselijke dieren het meest eten – en waarom ze dat eigenlijk doen.

Geen vliegtuig-eten

Veel vogels proppen zich vol voordat ze aan lange nonstopvluchten over oceanen of woestijnen beginnen, schrijft Dan Roby, wildecoloog bij de US Geological Survey en aan de Oregon State University, in een e-mail. Wetenschappers noemen deze periode van intense voeding ‘hyperfagie’.

Ook de zwartkopzanger moet voor zijn reis serieus inslaan, omdat hij van alle dieren een van de langste trektochten onderneemt. Deze kleine vogeltjes broeden in noordelijke gebieden als Alaska en vliegen elk jaar naar New England, waar ze volgens Roby “hun lichaamsgewicht verdubbelen door een hoeveelheid vet aan te leggen die gelijk is aan het gewicht dat ze in normale tijden hebben.” Daarna beginnen ze aan een nonstopvlucht van tachtig uur over de Atlantische Oceaan naar Venezuela.

Zo ook verdubbelt de rosse grutto zijn lichaamsgewicht door vet op te slaan, waarna hij aan een tiendaagse vlucht zonder tussenstops van Alaska naar Nieuw-Zeeland begint – de langste trekroute van alle dieren.

Verschillende soorten mezen die boven de Poolcirkel leven, verorberen ongelooflijke hoeveelheden voedsel om “genoeg vetreserves aan te leggen om hun lichaamstemperatuur gedurende de lange poolnacht boven het vriespunt te houden.”

De vogeltjes maken zich eigenlijk niet schuldig aan geschrans, zoals mensen tijdens een feestmaal, maar zorgen ervoor dat hun lichaamsgewicht voldoende is om een tijd met lange perioden van vasten en soms intense lichaamsinspanning te kunnen doorstaan.

“In die context is ‘hyperfagie’ voor veel vogels een zeer belangrijke noodzaak,” zegt Roby.

De rosse grutto is een echte globetrotter en eet grote hoeveelheden voedsel als brandstof voor zijn tiendaagse nonstopvlucht van Alaska naar NieuwZeeland
De rosse grutto is een echte globetrotter en eet grote hoeveelheden voedsel als brandstof voor zijn tiendaagse nonstopvlucht van Alaska naar Nieuw-Zeeland.
Saverio Gatto, Alamy

Honger als een walvis

Dan zijn er nog dieren die op regelmatige basis enorme hoeveelheden voedsel verorberen.

Het grootste dier op aarde, de blauwe vinvis, werkt per dag vier ton aan krill weg. Dat klinkt veel, maar dit dier moet een lichaam van tweehonderd ton voeden, dus vier ton is niet zo’n hoog percentage van zijn totale lichaamsgewicht.

Daarentegen weegt de dwergspitsmuis uit Europa maar een gram of vier, maar het beestje kan per dag “125 procent van zijn lichaamsgewicht aan voedsel eten,” zegt bioloog Elmer Finck van de Fort Hays State University in Oklahoma.

Als je het eetgedrag van dieren met hun lichaamsgewicht vergelijkt, blijkt dat “kleine dieren in het algemeen meer eten dan grote dieren,” legt Finck uit.

Zo hebben piepkleine kolibries een zeer hoog metabolisme, waardoor ze volgens Finck elke dag ongeveer tweemaal hun lichaamsgewicht aan nectar nodig hebben. De pijlsnelle vluchtacrobatiek van deze vogeltjes kost veel energie, waarbij hun hart tijdens het vliegen 1200 slagen per minuut maakt.

Andere dieren, zoals grote katachtigen, kunnen enorme hoeveelheden voedsel verorberen maar eten minder vaak. “In het wild doden grote katten niet elke dag een prooi, dus er zijn dagen dat ze helemaal niets eten,” zegt Susan Bass van Big Cat Rescue in Tampa, Florida. Maar ze kunnen zich dagenlang tegoed doen aan een grote prooi, waarbij sommige katten het karkas bewaken zodat ze er later nog meer van kunnen eten.

Tijgers kunnen twee weken zonder voedsel en doen zich dan tegoed wanneer ze een prooi hebben verschalkt waarbij ze soms wel veertig kilo vlees op n dag opschrokken
Tijgers kunnen twee weken zonder voedsel en doen zich dan tegoed wanneer ze een prooi hebben verschalkt, waarbij ze soms wel veertig kilo vlees op één dag opschrokken.
Theo Allofs, Minden Pictures/Nat Geo Image Collection

“Luipaarden kunnen met een gedode prooi in een boom klimmen, waarbij ze tweemaal hun eigen lichaamsgewicht in hun kaken kunnen meedragen. Zo voorkomen ze dat het karkas door andere roofdieren wordt weggekaapt, zegt Bass.

Volgens Afton Tasler, de mediaproducer van Big Cat Rescue, kunnen tijgers tijdens één schranspartij tussen de 15 en 40 kilo vlees naar binnen werken, wat meer is dan leeuwen, die “hun gedode prooi met de hele troep delen.”

Slangensnacks

Volwassen tijgerpythons eten maar één keer per maand en soms nog minder vaak, maar áls ze eten, doen ze het ook goed. (Bekijk hoe een python een krokodil opslokt.)

Uit een onderzoek naar de genen van tijgerpythons bleek in 2013 dat deze slangen tijdens de spijsvertering het tempo van hun metabolisme kunnen opvoeren. Dat gebeurt door veranderingen in hun genetische activiteit, waardoor sommige organen plotseling enorm veel groter worden – met soms wel 150 procent in 24 tot 48 uur – en na de spijsvertering weer naar hun normale omvang krimpen. Het is deze ‘fysieke herbouw’ die de dieren in staat stelt om prooien te verteren die veel groter zijn dan zijzelf.

Alleen al in 2017 werden verschillende soorten pythons gefilmd terwijl ze grote dieren met huid en haar verslonden of uitbraakten, waaronder een zwanger schaap en een varaan.

Vergeleken daarmee is een extra stukje taart bij de koffie eigenlijk niet zo erg.

Lees ook: Luipaard en hyena eten samen van prooi – tot ze worden verrast

Lees ook: Cobra-kannibalen: slangen eten elkaar schokkend vaak op

Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels geplaatst op NationalGeographic.com