Varkens en honden hebben veel gemeen. Ze zijn intelligent en vriendelijk, waardoor ze aantrekkelijke huisdieren zijn.

Uit een lopend onderzoek naar de communicatie tussen honden en mensen, is gebleken dat honden heel goed zijn afgestemd op onze emoties en zelfs de meest subtiele gevoelens aanvoelen.

Er is echter weinig onderzoek gedaan naar andere huisdieren, zoals ‘minivarkens’. Onder deze overkoepelende term vallen zowat alle kleine varkensrassen.

Deskundigen geven potentiële eigenaren het advies zich goed te laten informeren over de verantwoordelijkheden en risico's die bij gezelschapsvarkens komen kijken.

Het aantal varkens dat als huisdier wordt gehouden, is de afgelopen jaren toegenomen. Sinds 1998 is het aantal minivarkens in bijvoorbeeld de Verenigde Staten en Canada gestegen van tweehonderdduizend naar ongeveer een miljoen. Doordat niet alle fokkers verantwoord te werk gaan, laten veel mensen zich een varken aanpraten, zonder zich te realiseren dat er niet zoiets bestaat als een minivarken. Alle varkens worden groot, ook de miniatuurvarkens. En de meeste van deze dieren komen in opvangcentra terecht of worden ingeslapen.

Doordat wereldwijd zoveel varkens als huisdier worden gehouden, is het belangrijk om te weten hoe deze dieren reageren op hun baasjes.

In een nieuw onderzoek vergeleken wetenschappers hoe ongetrainde biggen en puppy’s van vier maanden oud op signalen van mensen reageerden.

De resultaten werden onlangs gepubliceerd in het tijdschrift Animal Cognition. Hoewel er overeenkomsten waren tussen blaffers en knorrers, bleek dat varkens in het algemeen minder op mensen reageren dan honden.

Honden zijn varkens natuurlijk wel een pootje voor.

“De domesticatie van honden dateert al van meer dan vijftienduizend jaar geleden, terwijl die van varkens nog geen tienduizend jaar geleden begon,” zegt Linda Gerencsér, onderzoeksleider en dierengedragsdeskundige aan de Loránd Eötvös Universiteit in Boedapest.

Waar komt het op neer? Eten.

Voor het eerste experiment wierven de wetenschappers in Hongarije tien Minnesota Minipigs en minivarkens van gemengd ras en tien honden van verschillende rassen.

Elk dier werd samen met de eigenaar en een vrouwelijke onderzoeker in een ruimte gezet. De onderzoeker gaf het dier vervolgens om de twee minuten eten en bestudeerde tussendoor de reactie van het dier.

De puppy’s en de biggen kwamen ongeveer even vaak naar de onderzoeker toe.

Wanneer het eten echter niet werd gegeven, bleven alleen de puppy’s naar het gezicht van de onderzoeker kijken. De biggen verloren hun interesse en gingen iets anders doen.

Kristina Horback, assistent-professor Dierwetenschappen aan de Universiteit van Californië - Davis, legt in een e-mail uit dat mogelijk meespeelt dat varkens erg op eten zijn gericht.

Wilde varkens foerageren acht tot tien uur per dag. Het zijn omnivoren die zoveel mogelijk voedsel verzamelen uit hun omgeving.

In het tweede experiment wilden wetenschappers onderzoeken hoe de dieren (negen minivarkens en negen honden) reageerden op wijzende gebaren van mensen. De onderzoeker ging voor elk onderzoeksdier staan. Naast haar op de vloer stonden twee gekleurde schalen, een lege en een met eten. Vervolgens wees ze naar de schaal met eten.

Alleen de honden reageerden op het wijzen en volgden het gebaar naar de volle schaal. De varkens kozen willekeurig een schaal en liepen elke keer naar dezelfde kant.

Een lange geschiedenis met de mens

Gezien de achtergrond en anatomie van de dieren zijn de resultaten volgens de wetenschappers goed te begrijpen.

Gerencsér: “Honden zijn bijvoorbeeld gefokt om nauw samen te werken met de mens. Dat betekent dat het voor hen belangrijk werd om de intenties van mensen te kunnen achterhalen.”

Honden hebben zelfs speciale wenkbrauwspieren ontwikkeld die hen die schattige gezichtsuitdrukking geeft. Hun wolvenvoorouders hebben deze spieren niet.

Varkens daarentegen werden gekozen om de “vleesproductie te optimaliseren”. Dat kan “wellicht verklaren waarom varkens in het algemeen minder geneigd zijn naar het menselijke gezicht te kijken,” aldus Gerencsér.

Horback merkt ook op dat honden bij soortgenoten op meer visuele signalen letten, zoals ontblote tanden of platte oren. Varkens vertrouwen eerder op hun reukzin en gaan af op de geur van de bek en snuit van een ander varken.

Ook de anatomie kan een rol spelen. De nek van varkens is minder flexibel dan die van honden. Bovendien kunnen varkens hun kop niet langere tijd omhooghouden. Door deze factoren hebben ze de handgebaren van de onderzoekers mogelijk niet goed waargenomen.

Volgens Horback zijn varkens zeker slim genoeg om handgebaren te kunnen begrijpen.

“Je kunt varkens aanleren een hand te volgen naar een beloning,” zegt Horback. Zij heeft veel volwassen zeugen aangeleerd haar hand te volgen en vervolgens een touchscreen of joystick met hun snuit te bedienen om een beloning te krijgen.

Ze voegt eraan toe dat het onderzoek heeft aangetoond dat er overeenkomsten zijn tussen het “op mensen gerichte gedrag van door mensen gefokte varkens en honden.”

Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com