De meeste mensen zien het onderscheid tussen leeuwen, tijgers en andere grote katten. Maar bij de tijgerkat, een dier ter grootte van een huiskat met een leefgebied van Costa Rica tot Argentinië, ligt dat anders – zelfs experts hebben moeite deze kleine roofdieren uit elkaar te houden.
Officieel zijn er op dit moment twee tijgerkatsoorten: de noordelijke tijgerkat of oncilla (Leopardus tigrinus) en de zuidelijke tijgerkat (L. gutullus), die ook drie ondersoorten heeft. De zuidelijke tijgerkat werd lange tijd beschouwd als ondersoort van L. tigrinus, maar wordt sinds 2013 erkend als aparte soort.
Vreemd katje
Zo’n veertien jaar geleden ontving Tadeu de Oliveira, een natuurbeschermer werkzaam aan de Universidade Estadual do Maranhão in Brazilië, een e-mail die alles wat hij dacht te weten over tijgerkatten in twijfel bracht. ‘Ik weet zelfs de precieze datum nog,’ zegt hij. ‘Het was 22 juni, 2010.’
Het bericht kwam van Rebecca Zug, een onderzoeker die zich bezighield met brilberen in Ecuador. Op de foto’s van haar cameravallen had ze een vreemd katje gezien met een lange staart en veel vlekken – een tijgerkat die in niks leek op de dieren die De Oliveira tot dan toe was tegengekomen. ‘Het was betoverend,’ herinnert hij zich.
Alarmbellen
Nu, in 2024, werkt De Oliveira samen met ruim veertig onderzoekers van kleine katachtigen aan een voorstel voor een nieuwe, derde tijgerkatsoort: Leopardus pardinoides, ook wel ‘neveltijgerkat’ genoemd.
Het team bestudeerde data van museumcollecties en cameravallen, en vergeleek de grootte, de vorm en het kleurenpatroon van verschillende tijgerkatten. Ook keken ze naar het leefgebied van elke soort. Tot slot analyseerden ze het DNA van L. pardinoides om te concluderen dat het inderdaad ging om een nieuwe soort.
Maar het onderzoek leidde ook tot een minder vrolijke ontdekking: tijgerkatten komen op veel minder plekken voor dan voorheen werd gedacht. ‘Meer dan vijftig procent van hun leefgebied is weggevallen,’ legt de Oliveira uit. ‘De alarmbellen zijn gaan rinkelen.’
Verrassende tepels
Met de neveltijgerkat zijn er nu negen soorten bekend binnen het geslacht Leopardus. Tot dit geslacht van pardelkatten behoren naast de tijgerkatten onder meer de ocelot, margay, andeskat, en pampakat. En hoewel veel van deze katachtigen op elkaar lijken, begrijpen onderzoekers steeds beter hoe elke soort een uniek evolutionair pad bewandelde.
Zo werd uit de genetische analyse duidelijk dat L. pardinoides meer dan twee miljoen jaar geleden afsplitste van de andere twee tijgerkatsoorten. En door te kijken naar levende neveltijgerkatten ontdekte het team een ‘verrassend’ verschil: neveltijgerkatten hebben één paar tepels, terwijl de andere soorten twee paar hebben.
Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.
