Een leegstaande fabriekshal, verlaten terrein of vervallen pretpark – vaak voorzien van een bordje ‘verboden toegang’ – schrikt de meeste mensen af. Urban explorers zien het juist als een uitnodiging.
Is urbex strafbaar?
Urban exploring, afgekort urbex, is het ontdekken en fotograferen van verlaten gebouwen, industrieterreinen en andere vergeten plekken. Maar mag je zomaar een leegstaand gebouw betreden?
Het korte antwoord: nee. Urbexen is op zichzelf niet verboden of strafbaar, maar in de praktijk gaat het vaak wel hand in hand met het het overtreden van wet- en regelgeving – in ieder geval in Nederland en België.
Leestip: Hoe Oradour-sur-Glane in de Tweede Wereldoorlog een spookdorp werd
Huisvredebreuk, inbraak, aansprakelijkheid bij schade en gedoe rondom de rechten van je foto’s: het zijn zomaar wat juridische gevolgen die je urbexavontuur flink in de weg kunnen zitten.
Hoe kun je legaal urbexen?
Gelukkig zijn er genoeg manieren om verlaten plekken te verkennen zonder de wet te overtreden. Hoe? Door toestemming te vragen, bijvoorbeeld. Spoor de eigenaar op en leg uit wat je van plan bent. Nee heb je, ja kun je krijgen.
Een andere optie is om op zoek te gaan naar plekken die publiek toegankelijk zijn, zoals verlaten spoorlijnen, tunnels, bunkers of oude industrieterreinen. In Nederland zul je niet zo snel een spookdorp treffen, maar in België kun je bijvoorbeeld naar Doel.
In Duitsland is het stadje Vogelsang een mooie urbex-locatie. Zolang je geen gebouwen betreedt, over hekken klimt of bordjes met Zutritt verboten negeert, blijf je binnen de grenzen van de wet.
Leestip: Deze drie spookdorpen in Duitsland wil je gezien hebben
En als je toch in de buurt bent, Vogelsang ligt op minder dan anderhalf uur rijden van Berlijn, waar veel urbextours worden georganiseerd. Want ook dat is een goede manier om legaal te urbexen: je aansluiten bij een officiële rondleiding. Zo kun je bijvoorbeeld rondleidingen krijgen over het verlaten vliegveld Tempelhof en voormalig afluisterstation Teufelsberg.
De 5 ongeschreven regels van urban exploring
Je moet niet alleen rekening houden met officiële wetgeving, ook vanuit de urbexgemeenschap zijn er een aantal (ongeschreven) regels. Deze zijn niet juridisch bindend, maar worden sterk nageleefd.
1. ‘Take nothing but pictures, leave nothing but footprints’
Laat een locatie achter zoals je die aantrof is misschien wel de belangrijkste ongeschreven regel als het gaat om urban exploring. Dat wil zeggen, je neemt niets mee en je laat niets achter – geen afval, geen graffiti.
Tip: Schrijf je in voor de masterclass fotografie van National Geographic en leer van de beste fotografen
2. Forceer niets
Tik geen ramen in en forceer geen sloten, hekken of deuren. Urban explorers zijn geen inbrekers, dus ga alleen ergens naar binnen als dat zonder schade mogelijk is.
3. Veroorzaak geen overlast
Respecteer de rust. Maak geen lawaai en gebruik geen felle zaklampen (of flitsverlichting!) die buren of omwonenden kan verstoren.
4. Deel geen exacte locaties
Verlaten plekken trekken niet alleen fotografen aan, maar ook vandalen. De charme van leegstaande gebouwen is dat ze verlaten zijn, dus wees terughoudend met het delen van exacte locaties en coordinaten – zeker op social media.
Leestip: Deze urban explorer fotografeerde verscholen schoonheid in verval
5. Ga nooit alleen op pad
Wees je als urban explorer bewust van de risico’s: leegstaande gebouwen zijn niet zonder gevaar. Kijk uit voor verrotte vloeren, instabiele trappen en waakhonden. Ga daarom nooit alleen en zorg dat zowel je camera als je telefoon goed is opgeladen.
Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium én steun de missie van National Geographic. Word nu lid!
