Elke vier jaar komt een andere stad de grote eer toe om de Olympische Spelen te organiseren. En daar moet niet te licht over worden gedacht: niet alleen moet het stadsbestuur zich voorbereiden op de komst van alle sporters en toeschouwers, ook moeten er onder meer diverse sportstadions uit de grond worden gestampt. Voor de Spelen van 2024 heeft Parijs zelfs de schier onmogelijke taak ondernomen om de Seine schoon te maken.
Na afloop van het sportevenement blijven de stadions en evenementenlocaties soms verlaten achter. Maar dat geldt niet voor het Stadion Panathinaiko in Athene, dat vandaag de dag nog altijd in gebruik is. Hier werden in 1896 de eerste moderne Olympische Spelen georganiseerd, zoals wij die kennen dus. Welke geschiedenis schuilt er achter dit marmeren stadion?
Een sportarena gebeiteld uit marmer
De allereerste edities van de Olympische Spelen werden georganiseerd in Olympia, een voormalige plaats in West-Griekenland, totdat de Romeinse keizer Theodosius I in 393 het evenement verbood om zijn heidense karakter. Maar daar liet de Franse baron Pierre de Coubertin het niet bij zitten: in april 1896 blies hij de sportmanifestatie nieuw leven in, waarmee de moderne Olympische Spelen een feit waren. Deze vonden plaats in het Panathinaiko.
Het stadion bevindt zich buiten de voormalige stadsmuren van de Griekse hoofdstad, niet ver van de Akropolis, en werd gebouwd rond 330 v.C. door de Atheense redenaar Lycurgus.. Tijdens de eerste moderne Spelen in 1896 werden de tribunen van deze sportarena, die geheel werd opgetrokken uit marmer, bezet door zo’n vijftigduizend toeschouwers.
Sporters streden om medailles op de onderdelen fietsen, schermen, gymnastiek, schieten, zwemmen, gewichtheffen en worstelen. Maar ook daarvóór was het stadion al in trek bij bekende sporters – en zelfs geleerden.
Van hardlopen tot gladiatorengevechten
De Griekse filosoof Socrates en zijn leerlingen zochten regelmatig de schaduw op onder de bomen rond het Panathinaiko, waar ze discussies voerden over liefde en haat. Intussen liepen naakte sporters hard tijdens de Atheense voorloper van de Olympische Spelen, de Panathenaia, waarvoor deelnemers uit het hele Griekse rijk naar het marmeren stadion kwamen.
Toen het stadion eeuwen later in handen kwam van de Romeinen, gaf de redenaar Herodes Atticus de opdracht het te verbouwen tot zijn huidige vorm, inclusief de stenen tribunes. Er werden niet langer alleen sportwedstrijden georganiseerd, voortaan waren er ook dier- en gladiatorengevechten te zien. Dat zou zo blijven totdat de christenen dergelijke heidense rituelen weer verboden en het Panathinaiko veranderde in een verlaten plek en het marmer werd gebruikt voor gebouwen in de omgeving.
In oude glorie hersteld
Dankzij een enorme investering van een gulle weldoener kon het stadion worden gerenoveerd, net op tijd voor de eerste moderne Olympische Zomerspelen van 1896. Het Romeinse ontwerp van Herodes Atticus werd behouden en om het stadion een klassieke uitstraling te geven werd marmer gebruikt uit de Pentelikon, een gebergte in de buurt van Athene.
Tegenwoordig rennen er nog altijd hardlopers over de finishlijn van het Panathinaiko tijdens de jaarlijkse marathon van Athene. In 2004 werd de hardloopbaan van het stadion gebruikt toen Athene opnieuw de Olympische Spelen mocht organiseren.
Meer lezen? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.
