Op 13 november 1907 schreef de Fransman Paul Cornu geschiedenis door in Lisieux (Frankrijk) de allereerste bemande helikoptervlucht ter wereld te maken. Hoewel de vlucht slechts 20 seconden duurde en de helikopter nog geen twee meter boven de grond zweefde, markeerde zijn poging een belangrijk moment in de luchtvaart. Hoe kwam Cornu tot deze prestatie?
Een fietsenmaker met ambitieuze plannen
Voordat Cornu het tot luchtvaartpionier schopte, was hij fietsenmaker. Hij had een bijzondere passie voor mechanica. Hij werkte in het familiebedrijf van zijn vader, een winkel en garage voor auto’s, fietsen en motorfietsen. In zijn vrije tijd liet hij zijn creativiteit de vrije loop door te knutselen aan verschillende projecten.
Al op 14-jarige leeftijd had hij zijn eerste uitvinding op zijn naam staan: een temperatuurregelaar voor een broedmachine. Tegen 1907 had hij onder andere een gemotoriseerde fiets en een stoomdriewieler uitgevonden. Zijn ideeën trokken wereldwijd de aandacht, maar hij en zijn vader wisten er financieel weinig uit te halen.
Rond 1900 raakte hij, net als velen, gefascineerd door het idee om de mens te laten vliegen. Geïnspireerd door eerdere uitvinders – onder wie Leonardo da Vinci en Salomon August Andrée, die de eerste Noordpoolexpeditie per luchtballon ondernam – besloot hij zijn eigen ontwerp te realiseren. In 1907 werd zijn visie werkelijkheid.
Een historische vlucht
Cornu’s helikopter was een kwetsbaar apparaat, uitgerust met twee grote contraroterende rotoren. De machine werd aangedreven door een motor van 24 pk. Met een lengte van ongeveer 6 meter was het apparaat instabiel, moeilijk te besturen, en allesbehalve geschikt voor lange vluchten. Toch slaagde Cornu erin het toestel iets meer dan een meter van de grond te krijgen, met hemzelf als piloot.
De eerste bemande helikoptervlucht vond plaats op een open veld in de buurt van Lisieux, in Noordwest-Frankrijk, en duurde nog geen halve minuut. Ondanks de korte duur was dat een enorme prestatie: de helikopter bewees dat verticaal stijgen mogelijk was, een belangrijke stap richting de helikopter zoals we die vandaag kennen.
Desondanks was de technologie van die tijd nog niet geavanceerd genoeg om helikopters praktisch bruikbaar te maken. Cornu bleef zelf ook kritisch over zijn uitvinding en twijfelde over de haalbaarheid van de helikopter als transportmiddel. Hij slaagde er maar niet in om de besturing goed te laten functioneren, en voor latere versies van zijn ‘vliegende fiets’ kon hij geen investeerders vinden. Uiteindelijk gaf hij zijn droom op.
Mijlpaal of misverstand?
Toch zijn er ook historici die stellen dat we de prestatie van Cornu met een korreltje zout moeten nemen. Het succes van zijn vlucht werd opgeblazen door de pers, die enthousiast berichtte over elke kleine stap voorwaarts.
Leestip: Amelia Earhart: de eerste vrouw die solo de Atlantische Oceaan overvloog
In de praktijk stuiterde de helikopter vermoedelijk slechts gedurende enkele seconden oncontroleerbaar op en neer; de motor beschikte over te weinig vermogen en de rotoren waren niet efficiënt genoeg voor een stabiele vlucht.
Dit neemt niet weg dat Cornu’s vlucht geldt als een belangrijke mijlpaal in de luchtvaartgeschiedenis. Hij was zijn tijdgenoten ver vooruit. Zijn experimenten gaven een inkijkje in hoe machines zich in de lucht kunnen gedragen, en daarmee is de basis voor technologische doorbraken die zouden volgen.
Meer lezen? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang wekelijks de favoriete verhalen van de redactie in je mail.
