Hoewel sommige landen tijdens de Tweede Wereldoorlog moeite hadden om hun troepen van voldoende proviand te voorzien, beschikte het Amerikaanse leger over een heuse drijvende ijsfabriek. Roomijs werd gezien als een enorme moraalbooster – en zelfs als een cruciaal wapen om de oorlog te winnen.
Voedsel wint de oorlog
De Amerikaanse minister Herbert Hoover zei het al tijdens de Eerste Wereldoorlog: ‘Food will win the war.’ Hoewel Hoover hiermee vooral doelde op het binnenkrijgen van voldoende calorieën, zat er ook een andere laag in. Sommige etenswaren kunnen het moreel van het leger namelijk een flinke impuls geven.
Zo waren de Amerikaanse militairen dol op roomijs, en dat was niet geheel toevallig. Aan boord van marineschepen was het drinken van alcohol ten strengste verboden. Om toch nog een traktatie te hebben naast de gebruikelijke proviand, werd ijs een geliefde lekkernij onder mariniers.
Leestip: Waarom werden Britse oorlogsschepen met opvallende patronen beschilderd?
Die populariteit werd nog eens extra duidelijk tijdens een Japanse aanval op het Amerikaanse schip de USS Lexington in 1942. Na een verwoestende torpedoaanval moesten de Amerikaanse militairen het schip verlaten. Maar voordat de Lexington voorgoed ten onder ging, werkte de bemanning met man en macht om de lading roomijs veilig te stellen.
Naar verluidt zouden de overlevenden zelfs hun helmen met ijs hebben gevuld, en deze hebben leeggegeten voordat ze hun toevlucht zochten in de Grote Oceaan. Voor de Amerikaanse marine was één ding duidelijk: het leger was dol op ijs. In 1945 werd er dan ook een miljoen dollar geïnvesteerd in een drijvende ijsfabriek.
De betonnen ijsfabrieken
Het resultaat waren drie betonnen schepen: BRL-3071, 3072 en 3073. BRL stond hierbij voor Barge, Refrigerated, Large. Onder de mariniers stonden de schepen echter vooral bekend als de ice cream barges, oftewel de ‘ijsschepen’. Ze waren 81 meter lang bij 14 meter breed, met wanden van ongeveer 20 centimeter dik.
Binnen deze dikke wanden konden vijftienhonderd ton ingevroren vlees en vijfhonderd ton gekoelde groente en zuivel worden opgeslagen, bij een temperatuur van min negen graden Celsius. Wat de mariniers echter vooral waardeerden aan het schip, was zijn ijsproductie: de varende ijsfabriek kon elke zeven minuten 38 liter roomijs maken. Dat kwam neer op ongeveer 1900 liter per dienst.
Leestip: Zo vierde Nederland feest na de bevrijding: ‘Een potpourri van vaderlandsche liederen’
Daarnaast kon het schip tot wel 7600 liter ijs opslaan. Ondanks al deze gemakken was het schip niet bepaald praktisch: de BRL had geen motor en moest daarom altijd met een sleepboot worden vervoerd.
Gebruik van de schepen
Aangezien de ijsschepen van de Amerikaanse marine pas in het laatste jaar van de oorlog werden ingezet, zijn ze waarschijnlijk niet lang in gebruik geweest. Bekende bronnen beschrijven vooral hoe de schepen werden ingezet om de moraal van de Amerikaanse mariniers in de Grote Oceaan te verhogen.
Leestip: Operatie Bodyguard: hoe een spookleger de Duitsers misleidde voor D-day
Zo leverde BRL-3071 roomijs aan Amerikaanse troepen tijdens de Slag om Okinawa. Voor zijn rol in deze slag ontving het schip zelfs een Engagement Star: een onderscheiding voor schepen of bemanningsleden die deelnamen aan een belangrijke operatie.
Wat er na 1945 met de Amerikaanse ijsschepen is gebeurd, blijft een mysterie. Mogelijk drijven de restanten nu ergens in een Amerikaanse baai, net als vele andere betonnen schepen uit die tijd.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
