Nederland werd niet in één dag volledig bevrijd. In september en oktober 1944 bevrijdden de geallieerde legers al grote delen van Zuid-Nederland, maar door het mislukken van operatie Market Garden, bleef het noorden nog onder Duits bewind. De gevolgen zijn welbekend: de Hongerwinter van ’44–’45 zou tienduizenden Nederlanders het leven kosten.

Het feestgedruis was dan ook immens toen de Duitse troepen, die zich nog in Zuid-Nederland, Noordwest-Duitsland en Denemarken bevonden, op 4 mei 1945 een capitulatieverdrag tekenden met de Britse legerleider Bernard Montgomery. Het Groninger dagblad schreef op 5 mei 1945: ‘Wat beteekent dit? Het forsche begin van een volledige capitulatie, maar in elk geval, dat Nederland vrij zal zijn! Vrij!’

Leestip: Hoe Hello Kitty na de Tweede Wereldoorlog Japans' imago redde

Toen op 4 mei via de radio bekend werd dat de Duitse troepen zich hadden overgegeven, barstte in veel Nederlandse steden het feest los. We pikken er een paar steden uit.

1. Bevrijdingsfeest in Groningen

Het weer zat niet mee, maar dat weerhield de Groningers er niet van om in groten getale de straat op te gaan. Duizenden mensen verzamelden zich op de Grote Markt om de burgemeester te horen spreken vanaf het stadhuis. Onderweg staken mensen vuurwerk af en werden de Canadezen toegezongen. ‘Dit feest is ook hun feest,’ schreef een verslaggever van het Groninger dagblad.

De Nieuwe provinciale Groninger courant deed verslag van een groot vreugdevuur. ‘De in de omgeving ingekwartierde Canadeezen waren natuurlijk ook van de partij en zij keken er niet naar of een jonge dame dan wel oud besje haar arm gestoken had in de hunne.’

Op het bordes werd een Canadese soldaat gehuldigd en twee coupletten van het Wilhelmus gezongen, evenals andere volksliederen. ‘Het was een blijde, maar ook indrukwekkende manifestatie,’ sluit de verslaggever zijn bericht af.

2. Hossen en dansen in Venlo

Nadat het capitulatieverdrag getekend was, ging er een ‘golf van vreugde’ door Venlo, aldus het Dagblad voor Noord-Limburg. De Venlonaren waren twee maanden eerder al bevrijd, maar dat maakte hen niet minder uitbundig. Nog geen kwartier na de radio-uitzending werd er al gezongen en gedanst in de straat. Eindelijk was heel Nederland vrij.

Leestip: Hoe Gibraltar in de Tweede Wereldoorlog een spionnenbolwerk werd

‘Zoo trok de stoet door den stromende regen, de eene straat in, de andere uit en de menigte groeide met de minuut’, schreef de krant. Na een toespraak van de burgemeester op het centrale plein werd het feestgedruis weer hervat.

‘Het was een hossen en dansen, zingen en juichen waaraan geen eind scheen te komen. Het was spontaan en enthousiast, een herinnering aan Venlo-van-vroeger toen de straten vaker zoo’n feestelijk beeld boden.’

3. Bredanaren bezochten koningin Wilhelmina

De inwoners van Breda wisten wel waar ze naartoe wilden toen het nieuws van de capitulatie bekend werd. Koningin Wilhelmina resideerde sinds begin mei 1945 op landgoed Anneville, onder de rook van Breda. Verslaggevers van De Stem trokken in de auto die kant op en kwamen al snel vast te zitten in een stoet opgetogen Bredanaren.

‘Hier en daar werd geestdriftig met een lampion gezwaaid en over de velden klonk een potpourri van vaderlandsche liederen,’ aldus de verslaggever. Koningin Wilhelmina kreeg op het landgoed te horen dat er een hele stoet naar haar op weg was. Daarop trok ze een witte mantel aan en nam ze samen met prinses Juliana plaats op het terras, dat was versierd met kaarsen en lampions. De koplampen van auto’s dienden als schijnwerpers.

Leestip: Wat gebeurde er op dolle dinsdag in de Tweede Wereldoorlog?

‘Eenige uren lang – tot over het middernachtelijke uur – defileerde een opgetogen menigte voor H.M. en de Prinses. Het was een onvergetelijk schouwspel. Zoowel H.M. als de Prinses waren uitermate ontroerd door deze zeldzame huldebetuigingen.’

4. De Engelsen zongen in Tilburg

In Tilburg ontvlamde een groot vreugdevuur voor het voormalige hotel Riche. Op het balkon verschenen Engelse officieren, die door een grote menigte werden toegejuicht. De hele stad was in rep en roer. De straten overspoelden met de Nederlandse driekleur die al jaren in de kast lag en iedereen trok feestelijke kleding aan.

De ‘Tommies’ (Engelse soldaten) werden volop betrokken in het straatfeest. ‘Hoe het de Britten klaarspeelden om met de Tilburgsche jongens en meisjes ‘Wij leven vrij, wij leven blij op Neerlands dierbr’n grond’, het ‘Wilhelmus’ en het ‘Leve de Wilhelmien’ mede te zingen, behoort tot de nog onopgeloste raadsels, maar dat ze meezongen, daar durven we een eed op te doen.’

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!