In het Organ Pipe Cactus National Monument in de staat Arizona kun je ruim dertig cactussoorten aantreffen, waaronder saguaro’s, torenhoge woestijnreuzen die honderden jaren oud kunnen worden. Typische woestijndieren, zoals de Sonora-gaffelbok en de Sonora-modderschildpad, overleven hier op enkele centimeters regen per jaar.
Dit biosfeerreservaat van de UNESCO ligt pal op de grens tussen de VS en Mexico, die tot voor kort was te herkennen aan een hekwerk van één meter hoog dat door de wildernis liep maar geen obstakel vormde voor wilde dieren. Maar begin 2020 begon het werk aan de veelbesproken Muur van Trump: een ruim negen meter hoog hekwerk van staal en beton.
De muur is hier bijna voltooid en doorkruist met een lengte van 48 kilometer het hele reservaat.
Het Organ Pipe-reservaat is niet het enige natuurgebied dat door de muur wordt doorsneden. De bouw van het hekwerk verloopt snel: in de laatste twee jaar is er ruim 640 kilometer van voltooid, vooral in Californië, Arizona en New Mexico, waarmee de muur buiten Texas het grootste deel van de grens afschermt. Nog eens 530 kilometer is in aanbouw.
Maar ondanks de enorme omvang van de grensmuur heeft zijn uitwerking op het milieu en op de CO2-uitstoot tot nu toe niet de aandacht gekregen die je zou verwachten – deels omdat de realiteit in het grensgebied om politieke redenen wordt verhuld.
Tien Empire State Buildings
Gemeten naar bepaalde criteria is de Muur van Trump het grootste openbare bouwproject in de VS in tientallen jaren. In opdracht van de Amerikaanse grenswacht Customs and Border Protection (CBP) hebben aannemers hekwerken opgetrokken die in totaal bijna 600.000 ton staal bevatten – genoeg om er tien Empire State Buildings van te bouwen. De basis van de muur wordt gevormd door nog eens 800.000 ton beton.
Tot nu toe is vijftien miljard dollar gereserveerd voor de bouw van de grensmuur, waarmee het project – uitgedrukt in de huidige geldwaarde – tweemaal zoveel zal kosten als de bouw van het Panamakanaal, in het begin van de twintigste eeuw. Met dat geld zouden drie Hubble-ruimtetelescopen gelanceerd kunnen worden of een royaal salaris aan ruim 200.000 leraren op middelbare scholen betaald kunnen worden – toevallig het totale aantal van dit soort leraren in alle vier grensstaten.
Vooraanstaande journalisten en politieke tegenstanders van Trump hebben erop gewezen dat het bij de bouw van de muur vooral gaat om ‘vervangingen’ van oude grensbarrières, alsof de nieuwe muurdelen geen ingrijpende verandering in het landschap voorstellen. Maar dat beeld klopt niet. Bijna al deze ‘vervangingen’ bestaan uit hekken met stalen palen van negen meter hoogte die volgens de CBP voor het overgrote deel de oude, één à anderhalve meter hoge omheiningen van prikkeldraad en voertuigbarrières vervangen.
“Elke kilometer van de nu gebouwde grensmuur is nieuw, of er nu gebouwd is op plekken waar voorheen geen barrières liepen of dat de aloude, anderhalve meter hoge voertuigbarrières van staal plaats hebben gemaakt voor een vijfenhalf tot negen meter hoog hekwerk met stalen palen en aanvullende infrastructuur, zoals wegen en technologie,” zegt CBP-woordvoerder Matthew Dyman.
Volgens Laiken Jordahl, activist van de milieugroep Center for Biological Diversity, is het bagatelliseren van de schaal waarop wordt gebouwd, niet erg verstandig of productief. Volgens hem zijn de meeste Amerikanen – zo’n zestig procent van de bevolking – tegen de bouw van de grensmuur.
Een van de redenen voor dit gebrek aan aandacht voor het project is het feit dat de bouw van de grensmuur in afgelegen gebied plaatsvindt, zegt Myles Traphagen, activist en wetenschapper van het Wildlands Network, een ongebonden milieugroep die zich richt op het behoud van wildcorridors. De muur loopt door streken waar bijna geen mensen komen en de CBP staat burgers vaak niet toe om in de buurt van de bouwwerkzaamheden te komen, zegt hij.
“‘Wat we niet zien, bestaat niet,’ lijkt het devies te zijn,” zegt Traphagen. Doordat de muur op afgelegen overheidsgrond en op land van verschillende Indiaans-Amerikaanse stammen wordt gebouwd, “zijn er geen lokale gemeenschappen die zich hiertegen verzetten.”
Welke uitwerking?
Al deze bouwactiviteiten zullen grote invloed hebben op het milieu. Veel daarvan is nog niet onderzocht, deels omdat minister van Binnenlandse Veiligheid Chad Wolf het project heeft vrijgesteld van toetsing aan een hele reeks wetten – waaronder de Endangered Species Act – die de bouwers zouden verplichten tot het uitvoeren van milieueffectrapportages en tot het verzachten van de schade aan de natuur. Normaliter zou het negeren van deze regelgeving onwettig zijn, maar in dit geval is het toegestaan in het kader van de Real ID Act uit 2005, een wet die de grenswacht het recht geeft gedurende de bouw van de muur vrijwel alle wetten te negeren.
Het eerste probleem dat zich opdringt, is dat de grensmuur verplaatsingen van wilde dieren blokkeert. Daarmee hindert het hekwerk wilde dieren bij het foerageren, migreren en het verspreiden van hun genen, wat tot regionale uitsterving van verschillende soorten zou kunnen leiden, zegt Aaron Flesch van de University of Arizona, die onderzoek heeft gedaan naar de uitwerking van barrières op de bewegingsvrijheid van wilde dieren.
Traphagen ziet nu al dat het negen meter hoge hekwerk een negatief effect heeft op de wilde natuur en op de verplaatsing van dieren in het San Bernardino National Wildlife Refuge, in het zuidoosten van Arizona, waar zijn organisatie tientallen cameravallen heeft geplaatst.
“Het aantal navelzwijnen is duidelijk teruggelopen,” zegt hij. De camera’s laten ook zien dat poema’s het patroon van hun verplaatsingen sterk hebben aangepast. Hij vermoedt dat “ze een voormalig jachtgebied aan de overzijde van de grens in Mexico willen bereiken, maar dat nu niet meer kunnen.”
Volgens Traphagen zal de grensmuur niet alleen afzonderlijke plekken als het wildreservaat van San Bernardino aantasten, maar kan hij de migratieroutes en verspreiding van genen op continentaal niveau schaden. Een voltooide grensmuur zou “de evolutionaire geschiedenis van Noord-Amerika voorgoed veranderen,” zegt hij.
Dan is er nog de lichtvervuiling. Volgens Dyman van de CBP zal zo’n negentig procent van het nieuwe hekwerk worden uitgerust met verlichting, die in sommige segmenten permanent aan zal staan. Volgens Kevin Dahl van de National Parks Conservation Association zou het verlichten van een van de plekken in de VS met de hoogste biodiversiteit schadelijk kunnen zijn voor insecten, vogels, vleermuizen en andere dieren, omdat het licht hun nachtelijke activiteiten verstoort.
Voor de vervaardiging van de betonnen basis van het hekwerk zijn bovendien grote hoeveelheden cement en daarmee water nodig. De CBP houdt momenteel niet bij hoeveel water er wordt verbruikt, zegt Dyman. Maar uit eerdere schattingen van de dienst blijkt dat er bij de aanleg van de grensmuur in het Organ Pipe-reservaat 2,7 miljoen liter water per anderhalve kilometer hekwerk werd gebruikt. De behoefte aan zoveel grondwater zou schade kunnen aanrichten aan kostbare reservoirs als de Quitobaquito Springs in het Organ Pipe-reservaat, waar het debiet deze zomer lager was dan ooit.
Het waterverbruik heeft nog meer problemen veroorzaakt, zoals een lager grondwaterpeil in het San Bernardino-reservaat, waar vier vissoorten voorkomen die kwetsbaar zijn voor uitsterving of daarmee worden bedreigd. Uit e-mails van medewerkers blijkt dat het reservaat “levensreddende” maatregelen moest nemen om het watertekort op te vangen en vijvers moest laten droogvallen. De beheerder van het reservaat omschreef het waterverbruik voor de grensmuur als “de grootste bedreiging voor kwetsbare soorten in het Amerikaanse zuidwesten.”
Wat de toekomst brengt
President Trump hoopt tegen het einde van dit jaar 724 kilometer aan grensmuur te hebben voltooid. Zelfs als Joe Biden de presidentsverkiezingen van afgelopen dinsdag wint, zullen de bouwwerkzaamheden nog tot in januari doorgaan.
Sommige gevolgen van de grensmuur zijn onomkeerbaar, vooral het aftappen van ondergrondse waterreservoirs in de woestijn, wat volgens een van de leiders van de indianenstam Tohono O’odham, Ophelia Rivas, neerkomt op heiligschennis en het misbruiken van een gewijde natuurbron. In het geval van sommige belangrijke aquifers in de Sonorawoestijn zou het volgens hydrologen eeuwen duren voordat het waterpeil van slechts een paar jaar geleden weer wordt bereikt.
Andere gevolgen zijn eenvoudiger aan te pakken. Biden heeft verklaard dat hij de bouw van de muur meteen zou stopzetten en heeft nagedacht over manieren om de schade te herstellen. Bepaalde gedeelten zouden weer afgebroken kunnen worden, hoewel niemand weet hoe waarschijnlijk dit is, of het bouwwerk zou kunnen worden voorzien van ruimere wildpassages. Maar deze veranderingen zullen problematisch zijn.
“Het is gemakkelijk om te zeggen dat je de bouw zult stopzetten, maar Biden moet daarbij rekening houden met de vergevorderde fase van de bouw, met hiaten in de muur waarvan geprofiteerd zou kunnen worden en met afkoopsommen voor bestaande contracten, wat een hoge rekening voor de belastingbetaler kan opleveren,” verklaarde Scott Amey, algemeen adviseur van het Project on Government Oversight, tegenover ProPublica. Mogelijk moet Biden “bepaalde delen van de muur laten afbouwen, of hij dat nu leuk vindt of niet.”
Maar niets van dat alles is op dit moment nog duidelijk.
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
