Er is warm weer in aantocht en dat betekent: korte broeken, strandhanddoeken en de onmiskenbare geur van zonnebrandcrème! Maar hoe kies je een gezond product voor jezelf en voor het milieu?
De non-profitorganisatie Environmental Working Group (EWG) doet al zeventien jaar onderzoek naar de effectiviteit en duurzaamheid van zonbeschermingsproducten. Een goede zonnebrandcrème, stelt de organisatie, beschermt tegen ultraviolette straling en bevat zo min mogelijk chemicaliën die schadelijk zijn voor de gezondheid en het milieu. Dat spreekt toch voor zich, zou je denken. En toch voldeed dit jaar zo’n 75 procent van de geteste producten niet aan die eisen. Wat is er aan de hand met zonnebrand?
Is smeren slecht voor je?
De reputatie van zonnebrandcrème liep de afgelopen jaren een flinke deuk op. Veel van de smeersels bevatten microplastics, niet elk product biedt de beloofde bescherming, en volgens sommige bronnen zou zonnebrandcrème zelfs kankerverwekkend zijn. Is het gezonder om het smeren maar te laten?
Nee, benadrukt KWF Kankerbestrijding in een overzicht van feiten en fabels over zonbescherming. Dat zonnebrandcrème kankerverwekkend zou zijn, is volgens de organisatie niets van waar. Integendeel, je goed insmeren is juist een van de beste manieren om je te beschermen tegen overmatige blootstelling aan uv-straling, de belangrijkste oorzaak van huidkanker.
Wel bevatten zonnebrandmiddelen soms microplastics, allergenen en mogelijk hormoonverstorende stoffen, hoewel het gebruik van deze bestanddelen in zonnebrandcrème de afgelopen jaren flink werd teruggebracht. Niet ideaal dus, maar wetenschappers stellen dat de eventuele gezondheidsrisico’s van een laagje zonnebrand in het niet vallen bij de gevaren van het kankerverwekkende zonlicht.
Zonnebrandcrème tast koraal aan
Waarom komt zo’n groot deel van de middelen dan niet door de test? Een van de grootste problemen met zonnebrandcrèmes is het schadelijke effect dat de producten kunnen hebben op het milieu.
Elk jaar komt er ongeveer 14.000 ton aan zonnebrandcrème terecht in onze oceanen – soms met grote gevolgen voor deze ecosystemen. Het bestanddeel oxybenzone, een uv-filter, verstoort bijvoorbeeld de voortplanting en groeicyclus van koraal, wat bijdraagt aan het wereldwijde probleem van koraalbleking. Palau, Hawaï en Thailand hebben het gebruik van zonnebrand met oxybenzone inmiddels verboden.
Het EWG-rapport van 2023 stemt hoopvol. In 2019 bevatte zestig procent van de onderzochte zonnebrandcrèmes nog oxybenzone; dit jaar werd de chemische stof aangetroffen in slechts zes procent van de geteste producten.
Milieuvriendelijke zonnebrand
Wat kun je zelf doen om de schade aan het milieu te voorkomen? Een volledig natuurlijke zonnebrandcrème bestaat helaas niet; het middel zal altijd een aantal chemische stoffen bevatten. Maar door te kiezen voor een biologisch afbreekbare zonnebrandcrème zonder microplastics, beperk je de impact op de natuur aanzienlijk.
De Consumentenbond heeft bovendien een lijst van ‘groene’ uv-filters opgesteld. Deze chemische stoffen zorgen voor een minimale belasting op het milieu, in tegenstelling tot de uv-filters die op de gele of rode lijst staan.
Myrthe Prins werkt al ruim tien jaar als journalist – ze schreef reisverhalen voor Traveler, was verslaggever voor de PZC en interviewde tal van onderzoekers voor haar wetenschapsrubriek in National Geographic Magazine. Naast haar werk als online redacteur schrijft ze poëzie en proza, leert ze nieuwe talen en helpt ze haar team ontsnappen uit escape rooms.
