De mysterieuze moai-standbeelden op Rapa Nui zwijgen, maar ze spreken boekdelen over de prestaties van hun makers. Deze steenblokken, die in de vorm van een torso met een hoofd werden gehouwen, zijn gemiddeld vier meter hoog en veertien ton zwaar. De eilandbewoners moeten enorme moeite hebben gedaan om ze uit te hakken en over het eiland te verplaatsen – maar niemand weet precies waarom het Rapa Nui-volk die taak op zich nam. De meeste geleerden denken dat de moai werden opgericht om voorouders, opperhoofden of andere voorname personages te eren. Maar omdat er op het eiland geen geschreven bronnen zijn bijgehouden en weinig orale overlevering bestaat, is het onmogelijk om het zeker te weten.
Nadat geharde zeevaarders met een vloot van houten uitleggerkano’s op dit geïsoleerde eilandje waren geland, bloeide hier in het midden van de eindeloze Stille Oceaan een Polynesische beschaving op – 3700 kilometer ten westen van Zuid-Amerika en 1770 kilometer van het dichtstbijzijnde Pacifische eiland. De Rapa Nui ontwikkelden een geheel eigen bouwstijl en cultuur, die tussen de tiende en zestiende eeuw hun hoogtepunt bereikten, de periode waarin op het hele eiland zo’n negenhonderd moai werden opgericht.
Algemeen wordt aangenomen dat de ondergang van Rapa Nui het gevolg was van een milieuramp die de bevolking over zichzelf had afgeroepen.
Onduidelijk is wanneer Paaseiland door de eerste Polynesiërs werd gekoloniseerd; de schattingen lopen uiteen van 800 tot 1200. Ook is niet duidelijk hoe snel het ecosysteem op het eiland werd verwoest; het vellen van miljoenen reuzenpalmen op het eiland, ten behoeve van nieuwe landbouwgrond of brandhout, moet daarbij een belangrijke rol hebben gespeeld. Het is mogelijk dat Polynesische ratten die samen met de eerste Polynesiërs arriveerden, zoveel zaden hebben gegeten dat de boomgroei op het eiland ernstig werd geschaad.
Hoe het ook zij, door het verlies van de bosbedekking werd de rijke vulkanische grond van het eiland blootgesteld aan ernstige erosie. Toen de eerste Europeanen hier in 1722 arriveerden, troffen ze het eiland bijna kaal aan en was het bevolkingsaantal sterk teruggelopen.
Tegenwoordig komen er veel toeristen, die vooral de steengroeve van Rano Raraku bezoeken, waar de steenblokken voor bijna alle moai’s op het eiland werden gedolven. De oorspronkelijke bewoners van Rapa Nui lieten de steengroeve in een fascinerende staat achter: er liggen nog zo’n vierhonderd standbeelden in alle fasen van voltooiing.
Intussen ondergaan moai’s op het hele eiland een omgekeerd wordingsproces: van fraai bewerkte standbeelden tot kale steen. De vulkanische steen verweert snel, en er zijn intensieve conserveringsmaatregelen nodig om het stenen erfgoed van Rapa Nui in zijn huidige, ontzagwekkende staat te behouden.
Vluchten
Het is een wonder dat Polynesische volken zo’n afgelegen eilandje als Rapa Nui ooit wisten te bereiken. Zelfs tegenwoordig is het een hele reis om er te komen. Directe vluchten naar Rapa Nui vertrekken vanuit Santiago in Chili en vanaf Tahiti.
Beste tijd
Het hoogseizoen op Rapa Nui is de zomer van het zuidelijk halfrond (van januari tot maart). Hoewel het hier in de winter kil kan zijn, ligt de gemiddelde temperatuur toch nog tussen de 14 en 22 ºC – dus het weer is het hele jaar door aangenaam. Buiten het hoogseizoen zijn er veel minder toeristen.
Activiteiten
Je kunt op Rapa Nui een auto, motor, scooter of mountainbike huren om je over het eiland te verplaatsen en de verspreid liggende archeologische vindplaatsen te bezichtigen. Hoewel de meeste mensen Paaseiland bezoeken om zijn cultuurgeschiedenis, biedt het eiland ook uitstekende mogelijkheden voor duikers en surfers. Voor de broodnodige ontspanning zijn er bovendien enkele uitnodigende stranden.
Lees ook: ‘Verken de minder bekende natuurpracht van Paaseiland’
