In 2008 werden in Dorset, in het zuiden van Engeland, de archeologische resten gevonden van een dorp uit de ijzertijd. De vestiging bestond al in de eerste eeuw v.C. – tientallen jaren voordat de Romeinen het gebied veroverden. De bewoners van het dorp, door archeologen Duropolis genoemd, behoorden waarschijnlijk tot een Keltische stam.
Belangrijke vrouwen
Eerder viel het onderzoekers al op dat de rijkst versierde graven van deze prehistorische gemeenschap allemaal toebehoorden aan vrouwen. Een recent onderzoek naar het DNA van tientallen bewoners van Duropolis biedt daar een mogelijke verklaring voor: in de gemeenschap verliep afstamming via de vrouwelijke lijn van de familie.
‘Omdat op deze begraafplaats een grote groep familieleden bij elkaar lag, konden we een stamboom reconstrueren,’ legt hoofdonderzoeker Lara Cassidy van Trinity College Dublin uit. ‘Daaruit bleek dat de meeste dorpsbewoners via hun moeder verwant waren aan één enkele vrouw die eeuwen eerder moet hebben geleefd. De mannelijke familielijnen toonden daarentegen vrijwel geen onderlinge relaties.’
Diepgeworteld fenomeen
Die vondst wijst erop dat mannen na een huwelijk introkken bij de gemeenschap van hun vrouw, en dat landbezit waarschijnlijk werd overgedragen via de vrouwelijke lijn van de familie. Met het onderzoek is voor het eerst bewijs gevonden van een dergelijk systeem in prehistorisch Europa.
‘Tegenwoordig zien we dit bijna nergens meer, maar misschien kwam het vroeger geregeld voor,’ zegt Cassidy. Dat idee wordt ondersteund door de gegevens van andere begraafplaatsen uit de Britse ijzertijd. Het team bestudeerde de resultaten van soortgelijke DNA-onderzoeken en kwam keer op keer hetzelfde patroon tegen.
Leestip: De mysterieuze oorsprong van de naakte Reus van Cerne Abbas
‘We waren verrast dat dit fenomeen wijdverspreid en diepgeworteld bleek te zijn in Groot-Brittannië,’ zegt Dan Bradley, geneticus aan Trinity College Dublin die meewerkte aan het onderzoek. ‘In Yorkshire bestond voor 400 v.C. al een stam met een soortgelijk systeem van afstamming.’
Machtige koninginnen
Het onderzoek schetst een beeld van gemeenschappen waarin vrouwen een significante sociale en politieke status hadden. Dat is in lijn met Romeinse bronnen uit de tijd van Caesars invasies van Britannia.
‘Toen de Romeinen daar aankwamen, waren ze verbluft over de machtsposities van lokale vrouwen,’ zegt Miles Russell, een archeoloog aan Bournemouth University die meewerkte aan het onderzoek. ‘Twee van de vroegste Keltische leiders over wie ze schreven, waren de koninginnen Boudica en Cartimandua, die elk hun eigen leger aanvoerden.’
Leestip: Van deze 3 prehistorische vindplaatsen is de betekenis een raadsel
Geschreven bronnen zijn echter niet altijd accuraat of objectief, benadrukt hij. ‘Voorheen werd dan ook gedacht dat de Romeinen de vrijheden van Britse vrouwen in hun geschiedschrijving overdreven om het volk weg te zetten als barbaars. Nu hebben we archeologisch en genetisch bewijs dat deze verhalen wel degelijk ondersteunt.’
Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!
