Of je dit jaar nu wel of niet een romantische Valentijnsdag in het verschiet hebt, je brein is altijd op zoek naar sociale interactie. Als je even wat minder gezellig bent, proberen je hersenen je te belonen of te motiveren om wel dat praatje met een vreemde aan te gaan. Want of het nu platonische of romantische liefde is, je lichaam kan niet zonder.
‘Liefde ontvangen is in biologisch opzicht net zo belangrijk voor je welzijn als water, voedsel en beweging,’ zegt Stephanie Cacioppo, neurowetenschapper aan de University of Oregon (VS).
Hoewel het hart meestal de eer krijgt toebedeeld, zijn het vooral de hersenen die ervoor zorgen dat liefde zo goed voelt. Het brein is geprogrammeerd om hormonen vrij te geven wanneer we aantrekkingskracht, genegenheid en gehechtheid ervaren.
Deze 7 hormonen spelen een rol bij verliefdheid
Hormonen zijn chemische boodschappers die verschillende functies en emoties in je lijf coördineren. Ze zijn met elkaar verbonden via verschillende onderdelen van de hersenen, waaronder de hypothalamus en de amygdala. Als het om de liefde gaat, spelen de volgende zeven hormonen een belangrijke rol:
1. Oxytocine
Oxytocine wordt het liefdeshormoon genoemd, omdat het helpt bij het vormen van sociale banden, het vertrouwen vergroot en gevoelens van aantrekkingskracht verdiept. Dit hormoon komt onder andere vrij wanneer twee mensen met elkaar praten of elkaar aanraken.
‘Oxytocine vergroot ons gevoel van binding, gehechtheid en toewijding aan iemand,’ zegt Theresa Larkin, universitair hoofddocent medische wetenschappen aan de Graduate School of Medicine van de University of Wollongong in Australië.
2. Vasopressine
Vasopressine wekt gevoelens op die worden geassocieerd met het houden van een ander. Dit hormoon komt net als oxytocine vrij als je de ander aanraakt, maar studies tonen ook aan dat het vrijkomt bij een bedreiging. Hierdoor voelen we ons meer beschermend tegenover degenen van wie we houden. Vasopressine kan daardoor ook voor jaloezie zorgen, al wordt die emotie weer getemperd door oxytocine.
3. Dopamine
Dopamine is een van de meest bestudeerde beloningshormonen van het lichaam. Dit hormoon komt vrij in situaties die je een goed gevoel geven: eten, sporten, zoenen of seks. ‘Wanneer dopamine vrijkomt, zorgt dit voor een ‘liefdeshigh’. Het vergroot ons verlangen om bij een geliefde te zijn,’ zegt Larkin.
4. en 5. Testosteron en oestrogeen
Testosteron en oestrogeen, ook wel bekend als de geslachtshormonen, zorgen ervoor dat stellen zich willen voortplanten. Deze hormonen zijn verantwoordelijk voor ‘ons basale menselijke verlangen om seks te hebben’, zegt Larkin. Ze voegt daaraan toe dat dit ook de hormonen zijn die het vaakst in verband worden gebracht met verliefdheid of lust.
6. Noradrenaline
Noradrenaline zorgt ervoor dat je hartkloppingen en zweterige handen krijgt wanneer je iemand ontmoet die je leuk vindt. Dit hormoon speelt ook een rol bij het geheugen, wat de reden is dat veel koppels zich hun eerste date vaak nog goed kunnen herinneren.
7. Serotonine
Serotonine is een van de weinige chemische stoffen waarvan is aangetoond dat de aanmaak afneemt wanneer je iemand aantrekkelijk vindt. Deze lagere niveaus zijn vergelijkbaar met die van mensen met een obsessieve compulsieve stoornis (OCD).
Leestip: High van je eigen hormonen? Zo krijg je een natuurlijke boost
Sandra Langeslag, neurowetenschapper aan de University of Missouri-St. Louis (VS), heeft hierover een onderzoek gepubliceerd en zegt dat het laat zien hoe ‘verliefde mensen en patiënten met OCD op elkaar lijken in de zin dat ze allebei obsessies hebben’.
De gezondheidsvoordelen van verliefdheid
Elk van de 7 liefdeshormonen kan gezondheidsvoordelen opleveren, zowel fysiek als mentaal. ‘Verliefdheid activeert de beloningscentra in de hersenen, waarbij een stortvloed aan hormonen, neurochemicaliën en natuurlijke opioïden vrijkomt,’ zegt Cacioppo. ‘Deze stoffen laten ons vreugde voelen en helpen het lichaam om te gaan met pijn.’
Enkele van de bewezen voordelen van liefde zijn minder stress, betere slaap, een weerbaarder immuunsysteem, minder pijn (onderzoek toont aan dat meer oxytocine in het bloed hierbij helpt), minder depressieve gevoelens, betere probleemoplossende vaardigheden, een betere cognitieve functie en zelfs een langer leven.
Leestip: Dit gebeurt er met je lichaam als je vader wordt
Veilige relaties, zowel romantisch als niet-romantisch ‘creëren een situatie die ontspanning, groei en herstel bevorderen,’ zegt Sue Carter, een gerenommeerd bioloog die is gespecialiseerd in sociale binding. ‘Gedurende het hele leven is het opbouwen van liefdevolle relaties cruciaal voor een goede gezondheid.’
Wat gebeurt er als een relatie strandt?
Hoewel de lichamelijke en geestelijke gezondheidsvoordelen van liefdeshormonen aanzienlijk zijn, ‘betalen we de prijs voor onze emotionele reacties als we onze geliefde verliezen’, zegt Carter.
Uit elkaar gaan betekent dat we een constante stroom van feel-good-hormonen verliezen, zoals dopamine en oxytocine, en tegelijkertijd een toename ervaren van stressgerelateerde hormonen zoals cortisol en noradrenaline.
‘Een relatiebreuk berooft ons plotseling van de neurotransmitters waaraan we gewend zijn geraakt,’ zegt Jacquie Olds, universitair hoofddocent klinische psychiatrie aan de Harvard Medical School (VS). ‘Zoals het bij een verslaving heel lastig is om plotseling te stoppen, kan een relatiebreuk veel verdriet veroorzaken.’
Een gebroken hart kan fysiek pijn doen
‘Een relatiebreuk creëert een stressreactie in het lichaam. De hersenen reageren alsof er sprake is van fysieke pijn,’ zegt Lucy Brown, klinisch professor neurologie aan het Albert Einstein College of Medicine in New York (VS).
Vaak volgt er ook een plotseling verlangen, vergelijkbaar met een verslaafde die ontwenningsverschijnselen vertoont. ‘Je zoekt naar de persoon die er niet meer is, naar de positieve gevoelens die je ooit associeerde met je geliefde,’ legt Cacioppo uit. Gelukkig nemen de ergste gevolgen van het afscheid van een geliefde na verloop van tijd af naarmate we nieuwe relaties vormen en versterken.
‘Wanneer sociale banden worden verbroken door een scheiding of het verlies van een partner, heeft het zenuwstelsel tijd nodig om zich aan te passen,’ zegt Carter. ‘We kunnen de pijn van een verbroken relatie letterlijk voor altijd ervaren, maar als we nieuwe contacten maken, kunnen die helpen de emotionele pijn van het verlies te helen.’
Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!
