‘That's one small step for man, one giant leap for mankind.’ De Amerikaanse astronaut Neil Armstrong sprak deze woorden toen hij in 1969 als eerste mens voet zette op de maan. Meer dan een miljoen mensen zaten aan de buis gekluisterd. Inmiddels zijn we vele jaren verder en zijn er twaalf mannen op de maan geweest. Hoe kwam de eerste maanlanding in 1969 tot stand? Hoe werkt een reis naar de maan? En wanneer zal de eerste vrouw over de maan lopen?
De eerste maanlanding in 1969
De eerste maanlanding in 1969 was de uitkomst van de zogenaamde 'space race' tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Na de Koude Oorlog liepen de spanningen tussen beiden landen hoog op. Ze wilden elkaar aftroeven door als eerste naar de maan te gaan.
De Sovjet-Unie had de primeur door het eerste door mensen gemaakte voorwerp naar de maan te sturen. De onbemande maansonde Loena 2 landde op 13 september 1959 op de maan. Het was geen zachte landing, want de maansonde sloeg ter pletter op de maan.
De eerste en tweede man op de maan
Tien jaar laten realiseerden de Amerikanen met de Apollo 11, onderdeel van het Apolloprogramma van NASA, de eerste succesvolle bemande maanlanding. Neil Armstrong ging de geschiedenisboeken in als de eerste man op de maan, maar hij was niet de enige astronaut die in juli 1969 voet zette op de maan. Samen met zijn collega Edwin Aldrin, de tweede man op de maan, verbleef hij korte tijd op het maanoppervlak.
Vanaf de maan spraken ze kort met de Amerikaanse president Richard Nixon, maakten ze een foto van de eerste voetafdruk op de maan en plantten ze de Amerikaanse vlag. Daarnaast werden verschillende metingen uitgevoerd en verzamelden ze meer dan 400 kilo maanstenen om mee naar de aarde te nemen. Naast Armstrong en Aldrin zat er nog een derde astronaut aan boord van de Apollo 11: Michael Collins. Hij zette echter nooit zelf voet op de maan.
Bekijk hier beelden van de eerste maanlanding. De tekst gaat verder onder de gallery.
Twaalf mensen op de maan
Hierna volgden nog vijf succesvolle maanlandingen van NASA. Dat brengt het totaal aantal astronauten dat voet op de maan zette op twaalf. Daarnaast zijn er ook nog eens twaalf astronauten die de wel aan boord zaten van een raket, maar nooit zelf op de maan liepen. Zij cirkelden bijvoorbeeld in de baan rondom de maan in de commandomodule.
Eugene Cernan en Harrison Schmitt waren in 1972 de laatste astronauten die voet op de maan zetten. Ze reden in een maanwagentje ruim 35 kilometer over de maan om gegevens over het maanoppervlak te verzamelen.
Hoe werkt een maanlanding?
De eerste maanlanding in 1969 was een combinatie van een knap staaltje werk, risico’s durven nemen en jarenlang onderzoek. De grootste uitdaging? Ervoor zorgen dat een mens veilig op de maan kon landen en ook weer kon terugkeren. Hiervoor zijn veel raketten gebouwd en getest.
Een raket bestaat vaak uit drie trappen, een servicemodule en een commandomodule. De servicemodule en commandomodule zijn het bovenste gedeelte van de raket. De servicemodule bevat water en lucht voor de reis en de commandomodule is te vergelijken met de cockpit van een vliegtuig.
Daarna volgen de drie trappen, elk voorzien van eigen motoren en brandstof. De eerste trap beschikt over startmotoren die de raket de ruimte in lanceren. Tijdens de lancering wordt alle brandstof in de eerste trap verbruikt, waarna dit onderdeel afgestoten wordt. De tweede trap wordt gebruikt om in de loopbaan van de aarde te komen. Ook dit deel van de raket wordt afgestoten zodra alle brandstof op is. De derde trap is nodig om aan de zwaartekracht van de aarde te ontsnappen en in de baan rondom de maan te komen. Bij een terugreis van de maan naar de aarde is de commandomodule het enige onderdeel dat terugkeert.
De reis van de aarde naar de maan
De afstanden in de ruimte zijn enorm. Maar hoe lang duurt een reis naar de maan? De reis naar de maan voor de eerste maanlanding duurde vier dagen. De vlucht naar de maan is 386.000 kilometer lang. Tegenwoordig duurt een reis naar de maan drie dagen, hiervoor worden dan chemische raketten gebruikt. En dat is nog relatief ‘dichtbij.’ Als je naar Mars of de buitenste planeten wilt reizen, duurt dat maanden of misschien zelfs wel jaren.
Vijftig jaar na de maanlanding
Inmiddels is de eerste maanlanding alweer meer dan een halve eeuw geleden. Vijftig jaar aan maanmissies heeft ons veel nieuwe kennis over de maan opgeleverd. Daarnaast zijn bepaalde technische toepassingen, zoals het vriesdrogen van voedsel, mede mogelijk gemaakt door de maanmissies. De eerste maanlanding en de daarop volgende missies hebben voor veel ontwikkelingen gezorgd. Maar daarna bleef het stil. Wanneer gaan er weer mensen naar de maan?
De laatste jaren is de interesse voor maanreizen weer gestegen. Zo wilde de Amerikaanse president George W. Bush in 2020 mensen naar de maan sturen, als voorbereiding op een reis naar Mars. Dat is echter nooit gebeurd, omdat Barack Obama de ambitie had om de eerste mens op een planetoïde te laten landen. Ook dat kwam er niet van tijdens zijn ambtstermijn.
Donald Trump volgde Barack Obama op en hij tekende het voorstel om in 2024 Amerikanen naar de maan te sturen. Niet alleen Amerika heeft interesse, ook China heeft grote ambities. Het land wil als eerste aan de achterkant van de maan landen. Daarnaast lanceerde China in 2020 een missie om maanmonsters op te halen. Er is ook een strijd losgebarsten tussen commerciële bedrijven, zoals SpaceX van Elon Musk, eigenaar van Tesla, en Blue Origin van Jeff Bezos, eigenaar van Amazon.
Eerste vrouw op de maan
Enkele tientallen jaren sinds de laatste man op de maan liep, werken verschillende landen en partijen nu dus weer aan nieuwe ruimtemissies. NASA bereidt sinds 2019 weer een bemande reis naar de maan voor. Een reis die de bouwsteen moet zijn voor de volgende primeur in de ruimte: de eerste mens op Mars. Maar deze nieuwe maanmissie van NASA heeft nog een nieuw doel: de eerste vrouw naar de maan te sturen. De naam van dit programma? Artemis, naar de godin van de maan in de Griekse mythologie, en de zus van de Griekse god Apollo. Een mooie verwijzing naar de eerste maanlanding al die jaren geleden.
De fascinatie voor de maan is niet nieuw. Zo keken mensen naar de maan voor Apollo en Artemis. En welke ontwikkelingen in de ruimtevaart kunnen we verwachten? André Kuipers blikt vooruit op de toekomst van de ruimtevaart.
