Al duizenden jaren zijn wilde kamelen het symbool van overleven in droge gebieden. Ze konden grote afstanden afleggen op zoek naar water en waren cruciaal bij de jacht. Nieuw onderzoek, gepubliceerd in vakblad Nature Communications, laat zien dat 12.000 jaar oude rotstekeningen van deze dieren gemeenschappen hielpen de dichtstbijzijnde waterbron te vinden – als een soort prehistorische wegwijzer.
Tekeningen in rotswanden
De vondsten werden gedaan op drie locaties in het noorden van Saoedi-Arabië: Jebel Arnaan, Jebel Mleiha en Jebel Misma. Aan de zuidelijke rand van de Nefud-woestijn werden hier meer dan zestig panelen met in totaal 176 gravuren gevonden. Daarop zijn naast kamelen ook steenbokken, paardachtigen, gazellen en oerossen te zien.
Leestip: Nieuwe vondst laat zien hoe de orde werd gehandhaafd in het oude Egypte
Sommige van deze gravuren waren tot wel drie meter lang en twee meter hoog. Dat grote formaat was bewust gekozen, zodat de tekeningen ook van grote afstand opvielen. Daarbij hielp het ook dat de afbeeldingen hoog boven de zandvlakte waren gegraveerd – sommige zelfs op 39 meter hoogte.
Om deze afbeeldingen te maken moesten de tekenaars gevaarlijke hoogten beklimmen en balanceren op smalle richels. Een riskante onderneming, maar met een belangrijk doel: ‘De rotstekeningen markeren vermoedelijk waterbronnen en routes door het landschap, en dienden als visuele aanwijzingen,’ zegt hoofdauteur Maria Guagnin van het Max Planck-instituut voor Geo-antropologie (Duitsland).
De woestijn die ooit groen was
Een waterbron in een van de droogste gebieden op aarde klinkt onwaarschijnlijk, maar rond de tijd dat deze gravuren werden gemaakt zag de Arabische woestijn er heel anders uit.
Leestip: Prehistorisch ‘Zwitsers zakmes’ van holenleeuwbot gevonden in België
In die periode, aan het begin van het Holoceen, was het klimaat natter. Regen zette laagvlakten en oude rivierbeddingen onder water, waardoor meren en poelen ontstonden die mens en dier aantrokken. De rotstekeningen bij Jebel Arnaan liggen precies bij zulke oude waterkanalen, wat erop wijst dat ze dienden als markeringen van water en routes door het landschap.
Sporen tussen de rotsen
Tussen de rotstekeningen werden ook stenen pijlpuntjes, groen pigment en schelpachtige kralen gevonden. Deze vondsten wijzen op contacten met vroege landbouwgemeenschappen uit het gebied dat nu Syrië, Jordanië, Israël en Palestina is.
Toch onderscheiden de Arabische rotstekeningen zich duidelijk van die noordelijke invloeden. Volgens Faisal Al-Jibreen van de Saoedische Erfgoedcommissie geven deze tekeningen een duidelijk voorbeeld van ‘een unieke symbolische traditie, aangepast aan het harde milieu waarin deze mensen moesten overleven.’
Prehistorisch Arabië
Deze bevindingen vormen samen een groter verhaal over het prehistorische Arabië. Het onderzoek maakt deel uit van het Green Arabia Project: een initiatief dat het vroegere landschap van het schiereiland opnieuw in kaart brengt. Onderzoekers willen achterhalen hoe een groen, bewoonbaar Arabië langzaam veranderde in de dorre woestijn van nu – en hoe mensen zich aan die omslag aanpasten.
Leestip: Deze 10 ooit zo machtige steden bestaan niet meer. Wat veroorzaakte hun ondergang?
De rotstekeningen van Jebel Arnaan zijn dus niet alleen van artistiek belang, maar geven ook aan hoe veerkrachtig mensen waren in een veranderend klimaat. Daarnaast zijn het misschien wel de oudste ‘wegwijzers’ die ooit in de woestijn zijn gevonden.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
