Volg de inmiddels 30 jaar durende strijd om onafhankelijkheid van Oekraïne aan de hand van deze visuele tijdlijn

Vroeg in de ochtend van 24 februari 2022 vielen na een jaar van militaire opbouw Russische troepen Oekraïne binnen. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in december 1991 was Oekraïne dertig jaar lang onafhankelijk. Het bijna 45 miljoen inwoners tellende land werd in het noorden aangevallen vanuit Belarus, in het oosten vanuit Rusland en in het zuiden vanuit de onder Russische heerschappij staande Krim. Het land ligt op een strategische positie tussen Rusland en de rest van Europa, waaronder een aantal staten in het oosten van Europa die ooit bij het Oostblok hoorden en daarna zijn toegetreden tot de NAVO. Rusland beschouwt die uitbreiding van het Westerse verdedigingspact als een serieuze bedreiging.

Map

Noord-Atlantische Verdragsorganisatie

De NAVO werd in 1949 opgericht als gezamenlijke bescherming van Europa en als tegenwicht tegen de toenemende macht van de Sovjet-Unie na de Tweede Wereldoorlog. Sinds de oprichting heeft de organisatie zich steeds verder uitgebreid. Inmiddels zijn dertig staten lid, waaronder de Verenigde Staten en Canada.

Russische interventies in andere voormalige Oostbloklanden leidden tot het ontstaan van verschillende omstreden gebieden, die ook wel ‘frozen conflict’-zones worden genoemd. Een daarvan is de Oekraïense grens. Oekraïne heeft sterke historische en culturele banden met Rusland. Pogingen die in de afgelopen jaren werden ondernomen om onder de Russische overheersing uit te komen, leidden tot een verlies aan mensenlevens en gebied. Dit geldt ook voor de Krim, het schiereiland dat in 2014 werd geannexeerd. Niet lang daarna bezette Rusland grote delen van het oosten van Oekraïne, waarna het enkele dagen geleden de aanval inzette op het gehele land.

1991

Oekraïne roept de onafhankelijkheid uit tijdens de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1991.

Duizenden demonstranten voor de onafhankelijkheid van Oekraïne steken op 28 augustus 1991 in het centrum van Kiev drie vingers op, als teken van de drietand die het symbool van het land is.

Map

1994

Oekraïne gaat deel uitmaken van een samenwerkingsverband met de NAVO. Het land geeft zijn kernwapens op in ruil voor een overeenkomst waarin Rusland, de VS en het VK de soevereiniteit van het land garanderen.

Vrouwen in Jalta, de havenstad aan de Zwarte Zee op de Krim, brengen hun stem uit voor de parlementsverkiezingen op 17 maart 1994.

2003-04

Omstreden verkiezingen in Georgië in 2003 en Oekraïne in 2004 vormen de aanleiding voor de Rozenrevolutie in Georgië en de Oranjerevolutie in Oekraïne, gericht tegen de corruptie en invloed van Rusland.

Oekraïners verzamelen zich in december 2004 in Kiev nadat Viktor Joesjtsjenko zijn pro-Russische tegenstander op 28 december 2004 heeft verslagen bij de verkiezingen.

Map

2008

Oekraïne en Georgië beginnen met pogingen om lid te worden van de NAVO. Later die zomer steunt Rusland separatisten in de afvallige regio’s Abchazië en Zuid-Ossetië. Oekraïne begint gesprekken over aansluiting bij de Europese Unie.

Map

Russische troepen nemen in 2008 posities in buiten Tblisi in Georgië terwijl burgers proberen te ontsnappen aan de gevechten.

2014

Op het Maidanplein in Kiev worden demonstraties georganiseerd omdat de regering zich terugtrekt uit gesprekken met de EU. Meer dan honderd demonstranten worden gedood; de door Moskou gesteunde Oekraïense president vlucht naar Rusland.

Op 21 november 2013 komt het tot schermutselingen tussen demonstranten en politie op het Onafhankelijkheidsplein in Kiev. Aanleiding voor de protesten is het besluit van de Moskou-gezinde regering om de gesprekken voor nauwere samenwerking met de EU op te schorten.

Maart 2014

Rusland bezet de Krim en annexeert het gebied.

Map

Russische soldaten versperren op 4 maart 2014 de weg wanneer bijna tweehonderd Oekraïense militairen in de buurt komen van een militair vliegveld bij de Russische vlootbasis aan de Zwarte Zee in Sebastopol, op de door Rusland geannexeerde Krim.

April 2014

Pro-Russische separatisten grijpen de macht in de regio’s rond Donetsk en Loehansk in het oosten van Oekraïne; het vredesverdrag Minsk II uit 2015 weet een einde te maken aan een deel van het geweld, maar eind 2021 zijn er meer dan 13.000 doden gevallen in de regio.

Map

Gewapende pro-Russische separatisten staan op 25 mei 2014 op wacht in de Oekraïense stad Donetsk in het oosten van Oekraïne.

2019-20

In 2019 neemt Oekraïne een grondwetswijziging aan om lid te kunnen worden van de NAVO en de EU. Het jaar erop wordt het een zogenaamde ‘Enhanced Opportunities Partner’ van de NAVO, waardoor het land deelneemt aan missies en oefeningen.

Oekraïense soldaten doen mee aan militaire oefeningen in de regio rond Lviv in het westen van Oekraïne. De oefeningen maken deel uit van het internationale programma Rapid Trident uit 2020 waarbij Oekraïne, de VS en lidstaten van de NAVO die deel uitmaken van het samenwerkingsprogramma Partnership for Peace gezamenlijk oefeningen houden.

2021-22

Rusland bouwt een grote troepenmacht op langs de grens met Oekraïne. De Russische president Vladimir Poetin geeft de troepen het bevel om de regio’s rond Donetsk en Loehansk binnen te gaan die in handen zijn van separatisten en verklaart deze regio’s onafhankelijk. Op 24 februari 2022 zet Rusland de aanval in op de rest van Oekraïne via de grond, via de lucht en over zee.

Map

Nu

Ook in andere delen van de voormalige Sovjet-Unie, waaronder in Georgië en langs de oostgrens van Oekraïne en Moldavië, bestaan omstreden regio’s die door Rusland worden gesteund.

Map

Mariniers dragen in 2014 baretten van de voormalige Sovjetvloot tijdens een pro-Russische demonstratie op het Leninplein in Donetsk. Donetsk is de grootste stad van de regio Donbas. Dit gebied is het centrum van de kolen- en staalindustrie in de Oekraïne.