Natuurbeschermers zagen het al aankomen, de dood van Sudan, 's werelds laatste mannelijke exemplaar van de noordelijke witte neushoorn. Maar toen hij maandagavond overleed, ontstond er internationale beroering.
Het 45-jarige neushoornmannetje leefde in het Ol Pejeta Conservancy in Kenia en werd bewaakt door gewapende beveiligers. Hij liep eerder deze maand een ontsteking op aan zijn rechterachterpoot. Hij kampte daarvoor al met ouderdomskwaaltjes, die verergerden door de ontsteking.
Nu zijn er nog maar twee vrouwelijke noordelijke witte neushoorns over in het reservaat. Zij zijn de laatste van deze soort op aarde.
Is alle hoop verloren?
Algemeen wordt aangenomen dat het overlijden van Sudan het doodvonnis is voor deze soort.
Natuurbeschermers hebben zich tot het uiterste ingespannen om te zorgen dat Sudan nakomelingen zou krijgen. In een laatste wanhoopspoging om geld in te zamelen voor de verzorging van de neushoorns, werd zelfs een Tinderprofiel aangemaakt voor Sudan.
Voor National Geographic fotografe Ami Vitale was het vastleggen van het leven van Sudan en de ondergang van de soort een belangrijk project.
“We zijn vandaag getuige van het uitsterven van een soort die miljoenen jaren wist te overleven, maar die de mensheid niet wist te overleven,” schreef Vitale in een post op Instagram over het nieuws.
Vitale was bij Sudan toen de neushoorn in 2009 van een dierentuin in de Tsjechische Republiek werd overgebracht naar het reservaat in Kenia. De hoop was dat het Afrikaanse klimaat en een grotere bewegingsvrijheid de neushoorns zou aanzetten tot paren. (Dit zijn de helden die de laatste noordelijke witte neushoorns beschermen.)
Omdat hij te oud was om zich voort te planten, en de twee vrouwtjes niet op natuurlijke wijze nakomelingen konden krijgen, deden wetenschappers pogingen om in het laboratorium een nieuw neushoorntje tot leven te wekken.
Bij de levende noordelijke witte neushoorns werden voortplantingscellen weggehaald. Wetenschappers hopen dat zuidelijke witte neushoorns als surrogaatmoeder kunnen fungeren voor met behulp van ivf ontstane embryo's. Er wordt nog gewerkt aan de techniek die daarvoor nodig is.
“Het is niet zeker dat [ivf] gaat werken,” zegt Philip Muruthi, vicepresident soortbescherming van de African Wildlife Foundation. Hij voegt daaraan toe dat de procedure extreem duur is, en mogelijk ruim zeven miljoen euro gaat kosten.
“Dit is een harde les over het voortbestaan van soorten,” zegt Muruthi. Bescherming is duur, maar “de kosten voor herstel zijn nog veel hoger,” merkt hij op.
Neushoorns in Afrika
In 2014, there were only seven of the sub species on the planet—all in zoos. By the summer of 2015, the number had dwindled to four; a few months later there were only three.
But when the northern white rhino population began to decline, it was lightning fast.
In 2014 leefden er nog zeven exemplaren van de ondersoort op aarde, allemaal in dierentuinen. Dat aantal was in de zomer van 2015 gedaald tot vier, en enkele maanden later waren er nog maar drie.
Toen de teruggang van het aantal noordelijke witte neushoorns eenmaal was ingezet, ging het razendsnel.
Sudan werd in zijn laatste dagen dag en nacht bewaakt door gewapende parkwachters van Ol Pejeta. Ondanks de penibele vooruitzichten voor het voortbestaan van de soort, lopen de dieren een levensgroot risico ten prooi te vallen aan stropers.
Net als op olifanten wordt er in Afrika fanatiek jacht gemaakt op neushoorns, vanwege hun hoorn en huid die veel geld waard zijn.
In 2013 werd de westelijke zwarte neushoorn, een andere ondersoort van de neushoorn, ook al uitgestorven verklaard. De oostelijke zwarte neushoorn, waarvan er nu nog zo'n duizend zijn, zou goed de volgende neushoornsoort kunnen zijn die uitsterft.
Natuurbeschermers blijven zich inzetten voor de bescherming van deze soort, net als voor de zuidelijke witte neushoorn, waarvan er nog zo'n 20.000 zijn.
