Aan het begin van de broedtijd van deze wandelende vissen (onder meer het geslacht Periophthalmus) proberen de mannetjes indruk te maken met een flamboyante paringsdans. Ze flapperen met hun vinnen en springen hoog in de lucht. Als een vrouwtje overtuigd is, volgt ze het mannetje naar zijn hol om buiten het zicht te paren. Toch is het Atsushi Ishimatsu en collega’s van de Nagasaki University gelukt dit voortplantingsproces in beeld te brengen, met behulp van een endoscoop en graafwerktuigen.
Het mannetje bouwt een hol als nest. Een of meer schachten leiden naar een kamer die gedeeltelijk gevuld is met water en een gewelfd plafond met een luchtzak. Het vrouwtje legt haar eitjes tegen het plafond, waarna het mannetje ze bevrucht. Om het zuurstofniveau dat de eitjes nodig hebben op peil te houden, zwemt het mannetje herhaaldelijk naar het plafond om zuurstof in te ademen en naar de eitjes te brengen. Na het zien van een video die Ishimatsu maakte met de endoscoop, stelde collega Karen L. M. Martin dat het mannetje ‘ongeveer honderd happen lucht’ moet nemen om de benodigde luchtbubbel te maken.
Het mannetje houdt op een of andere manier de tijd en de getijdebewegingen bij. Op het juiste moment zuigt hij lucht in het hol en blaast deze weer uit. Water stroomt naar binnen, waardoor de larven uitkomen en wegzwemmen. ‘Het mannetje is een heel goede vader,’ zegt Martin.
Dit verhaal verscheen in de maart 2020 editie van National Geographic magazine.
