Reuzenpanda’s, koala’s, pinguïns: het zijn vaak de schattige en knuffelbare dieren die de meeste aandacht trekken. Maar er zijn ook soorten waar bijna geen haan naar kraait, zoals de naakte molrat of de zeeolifant. En dat terwijl deze als ‘lelijk’ beschouwde dieren net zo goed onze belangstelling – en bescherming – verdienen. (Lees hier hoe het kapsel van een Australische ‘punkschildpad’ leidde tot een betere bescherming van zijn soort.)
Ook ‘enge’ (roof)dieren worden regelmatig over het hoofd gezien. Hoewel het beschermen van schattige dieren natuurlijk geen slechte zaak is, is het belangrijk dat we óók dieren die minder aaibaar zijn – zoals haaien, leeuwen en vleermuizen – niet vergeten. Deze jonge onderzoekers zetten zich in voor ondergewaardeerde dieren. Dit kunnen we van hen leren.
1. Vleermuizen als ongediertebestrijders
Na het zien van een vleermuisposter op haar middelbare school in Colombia was Cárol Sierra Durán verkocht. ‘Ik was destijds zeventien en realiseerde me dat ik nog nooit het gezicht van een vleermuis had gezien,’ zegt Sierra. Aanvankelijk dacht ze dat ze de enige was, tot ze erachter kwam dat zelfs wetenschappers nog maar weinig weten over vleermuizen. Daar wil ze graag verandering in brengen.
Met haar onderzoek wil ze lokale boeren laten zien dat vleermuizen echte insecteneters zijn, en dat zelfs de duurste insecticiden niet op kunnen tegen hun vraatzucht. Ze bestudeerde insectenetende vleermuissoorten, zoals de schedestaartvleermuis, op Mexicaanse rijstvelden en berekende hoeveel geld boeren dankzij de vleermuizen besparen op ongediertebestrijding. Hierdoor wint het dier inmiddels aan populariteit onder lokale gemeenschappen.
2. Leeuwen aan de top van de voedselketen
Net als veel andere jongens uit de Masai-gemeenschap in Kenia hielp Richard Turere al op negenjarige leeftijd om het vee van zijn familie te beschermen tegen neushoorns, leeuwen en jachtluipaarden. Veel locals, onder wie zijn vader, gebruikten dodelijke methoden om roofdieren bij het vee weg te houden. Maar Turere zocht liever naar alternatieven: het aantal leeuwen neemt zo snel af dat het dier door de IUCN wordt beschouwd als kwetsbaar.
Leeuwen staan samen met andere grote katachtigen bovenaan de voedselketen en zijn daarom belangrijk voor een gezond evenwicht in de natuur. Turere ontwikkelde de Lion Light, die bestaat uit willekeurig knipperende lichtjes gemaakt van afgedankte huishoudelijke elektronica. Door het voortdurend veranderende patroon van flitsen denken de leeuwen dat er een mens in de buurt is, waardoor ze worden afgeschrikt zonder daarbij pijn te worden gedaan.
3. Haaien houden de oceanen gezond
Regelmatig krijgt haaienonderzoeker Deborah Santos de Azevedo de vraag of ze ooit is gebeten. ‘Verre van,’ lacht ze. Haar favoriet, de citroenhaai, is ‘de golden retriever onder de haaien’, vertelt Azevedo. ‘Die is nieuwsgierig en botst constant zachtjes tegen je aan, alsof hij probeert te zeggen: Hé, hoe gaat het?’’
Azevedo doet onderzoek naar wat citroenhaaien, die door de IUCN worden beschouwd als kwetsbaar, nodig hebben om te gedijen. Ze hoopt dat mensen meer positieve belangstelling krijgen voor haaien, die honderden malen minder dodelijk zijn dan de mens. Haaien houden onze oceanen gezond: ze houden het ecosysteem in balans en gaan de verspreiding van ziekten tegen door te jagen op zieke zeedieren. Bovendien bereiken door hun uitwerpselen belangrijke voedingsstoffen het wateroppervlak, waardoor de groei van fytoplankton – dat zuurstof produceert – wordt gestimuleerd.
Nog niet uitgelezen? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.
