Als groepen bavianen door het landschap trekken, lopen ze opvallend vaak in een rechte lijn achter elkaar. Lange tijd werd gedacht dat ze dat deden om veilig te blijven. Maar nu denken wetenschappers het echte antwoord te hebben: het is simpelweg om dicht bij hun vrienden te blijven.
Vriendschap geeft de doorslag
Dat blijkt uit een studie van de Universiteit van Swansea (Verenigd Koninkrijk), gepubliceerd in het vakblad Behavioral Ecology. Een onderzoeksteam volgde een groep wilde beerbavianen op de Zuid-Afrikaanse Kaap. Met gps-trackers konden ze 78 groepsverplaatsingen vastleggen, verspreid over 36 dagen.
Leestip: Deze bavianensoort hecht veel waarde aan vriendschap
Hun conclusie? De loopvolgorde is allesbehalve willekeurig, maar heeft niets te maken met overlevingstactiek. Dat is opvallend, want eerder onderzoek suggereerde dat bavianen hun positie bewust kozen om veiliger als groep te bewegen.
Volgens die theorie zouden zwakkere dieren in het midden blijven, en dominantere dieren de voor- en achterkant van de formatie innemen. Maar toen de onderzoekers vier mogelijke verklaringen testten – waaronder bescherming, competitie en leiderschap – bleef er maar één mogelijkheid over: de volgorde is gebaseerd op sociale relaties.
Geen leider voorop
‘Ze bewegen gewoon met hun vrienden mee,’ zegt gedragsbioloog Andrew King. ‘En dat zorgt automatisch voor een vaste volgorde in de groep.’ De rij bavianen ontstaat dus omdat ze liever dicht bij hun vrienden lopen.
Leestip: Onderzoek toont aan dat chimpansees – net als mensen – gevoel voor ritme hebben
Toch is er iets opvallends aan die volgorde. Bavianen met meerdere sociale connecties en een hogere rangorde lopen meestal in het midden van de lijn, terwijl bavianen met een lagere rang juist voor- of achteraan lopen.
Volgens de onderzoekers heeft dit echter weinig te maken met leiderschap. De hele groep weet vaak al waar ze naartoe gaan, bijvoorbeeld naar hun gebruikelijke slaaplocatie. Daarom is een gids die voorop loopt niet nodig. ‘De bavianen vooraan zijn niet zozeer leiders, maar lopen gewoon net wat sneller voorop.’
Een 'sociale spandrel'
Onderzoekers noemen dit fenomeen een ‘sociale spandrel’. In de biologie is een spandrel een eigenschap die ontstaat als bijproduct van iets anders, zonder dat die eigenschap zelf een direct voordeel heeft.
Leestip: Chimpanseemoeders blijven spelen met hun kroost – ook in mindere tijden
‘Sterke sociale banden helpen bavianen om langer te leven en zich beter voort te planten,’ zegt hoofdauteur Marco Fele. ‘Maar de volgorde waarin ze lopen is simpelweg een bijproduct van hun vriendschappen, geen bewuste strategie.’
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
