Iedere kattenliefhebber kent het: je kat knabbelt aan wat gras en spuugt het even later weer uit, samen met de rest van zijn maaginhoud. Maar waarom doen katten dit? Lange tijd werd aangenomen dat het een manier was om van darmparasieten af te komen. Maar nieuw onderzoek, gepubliceerd in het vakblad Journal of Veterinary Behavior, wijst op een andere verklaring.
Gras onder de microscoop
Om dit gedrag beter te begrijpen, besloot plantbioloog Nicole Hughes zich in haar onderzoek te richten op de soorten planten die katten eten. Zelf heeft ze twee katten: Mildred en Merle. Ook deze twee eten geregeld van de planten en struiken in haar tuin en de omgeving.
Leestip: Hoe is het om een kat te zijn? Zo ervaart jouw huisdier de wereld om zich heen
Volgens de gangbare theorie zou dat gedrag helpen om parasieten uit het lichaam te verwijderen, zoals rondwormen en lintwormen. Hughes vermoedde echter een andere oorzaak: haarballen.
Tijdens het wassen slikken katten veel losse haren in. Die klitten samen tot haarballen, die niet altijd gemakkelijk worden uitgebraakt. Hughes dacht dat gras de dieren zou kunnen helpen om die haarmassa’s los te maken. Ze besloot de proef op de som te nemen.
Verborgen details
Om de haarballen te analyseren maakten Hughes en collegaonderzoeker Kara Bensel gebruik van een scanning-elektronenmicroscoop (SEM). Biologisch materiaal, zoals plantenvezels of haren, is echter niet elektrisch geleidend. Wanneer je zulke monsters analyseert met een SEM, zouden ze opladen onder de elektronenstraal. Dat veroorzaakt beeldruis, vervormingen en een slechte resolutie.
Daarom bedekten de onderzoekers de haarballen met een microscopisch laagje goud, een techniek die sputtercoating wordt genoemd. Sputtercoating is een methode waarbij in een vacuüm door middel van een plasma atomen van een metaal (vaak goud) worden losgemaakt en als zeer dunne, geleidende laag op een monster worden afgezet, zodat dit beter onderzocht kan worden met elektronenmicroscopie.
Leestip: Zijn rode katten speelser dan katten met een andere kleur vacht?
Van dichtbij viel meteen iets op: de plantenresten in de haarballen zaten vol microscopische stekeltjes, zogeheten trichomen. Deze spitse uitsteeksels waren twee tot twintig keer zo lang als de breedte van een kattenhaar – precies de juiste maat om zich vast te haken in de kattenharen. Daarmee helpen ze haarballen te vangen en af te voeren.
Een sluitende verklaring?
Volgens de onderzoekers is de parasietentheorie daardoor minder waarschijnlijk. Kattenparasieten zijn namelijk tot wel zestig keer groter dan deze microscopische structuren. Daarmee zijn ze simpelweg te groot om door deze stekeltjes te worden meegevoerd.
Niet alle wetenschappers zijn echter overtuigd van deze theorie. Volgens Benjamin Hart, dierenarts aan de University of California (VS), kan het eten van gras ook gewoon een evolutionair overblijfsel zijn. Voorouders van de huiskat zouden gras hebben gegeten tegen parasieten, toen deze methode nog effectief was. Bovendien eten ook honden en andere dieren die geen haarballen produceren regelmatig gras.
Leestip: De zwarte kat is al eeuwen een bron van bijgeloof – waar komt die slechte naam vandaan?
Toch blijft Hughes nieuwsgierig, en hoopt ze meer onderzoek te doen naar deze theorie. Als gras kan helpen om haarballen uit te braken, zou het misschien ook haren dieper in het spijsverteringskanaal kunnen verplaatsen. Daarom bewaart ze inmiddels zelfs de kattenpoep van haar huisdieren in de vriezer, in afwachting van een volgend onderzoek.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
