Een intact grafschip van Vikingen bevatte grote rijkdommen – en een verrassend mysterie

Het beeld van Vikingen is vaak dat van krijgslustige zeelieden uit Scandinavië, die op expeditie gingen om verre oorden te plunderen. De rol van vrouwen in het tijdperk van de Vikingen blijft meestal onderbelicht. Vaak wordt gedacht dat zij thuisbleven en voor het land, de kinderen en de ouderen zorgden, terwijl hun machtige mannelijke familieleden op pad waren. Maar er zijn bewijzen dat Vikingvrouwen ook hoge posities hadden.

Sterker nog, het meest majestueuze Vikinggraf dat ooit werd gevonden, was niet voor een man, maar voor twee vrouwen. De een was rond de 75 jaar oud, de ander rond de 50 en ze lagen begraven in een grafschip bij een boerderij in het Noorse Oseberg, bij Tønsberg. Het graf was een van de meest spectaculaire vondsten ooit uit het Vikingtijdperk.

Lees ook: Wie waren de Vikingen? | National Geographic

De vrouwen werden begraven in deze ranke Karve, een soort Vikingschip waarmee kon worden gezeild en geroeid.

Wie waren deze vrouwen?

Het is onbekend wie de twee vrouwen waren. Wel weten we dat ze in 834 n.Chr. zijn overleden en dat ze met een indrukwekkende begrafenis naar het hiernamaals werden geleid. Volgens experts stierf de oudste waarschijnlijk aan kanker; de doodsoorzaak van de jongere vrouw kon niet worden vastgesteld.

Gezien de rijkdommen waarmee ze werden begraven, moeten ze een belangrijke rol hebben gespeeld in de Viking-samenleving. Misschien waren het belangrijke personen op politiek of religieus vlak. Er zijn archeologen die denken dat de oudere vrouw een koningin was, met zelfstandige macht, die met een bediende werd begraven. Mogelijk was het zelfs koningin Åsa, de grootmoeder van Harald I (860– 940 n.Chr), de eerste koning van het verenigde Noorwegen. Anderen gaan ervan uit dat het een invloedrijke tovenares was.

Volgens sommige wetenschappers werd een van de vrouwen geofferd om de hogergeplaatste vrouw op haar reis naar het hiernamaals te vergezellen. Maar het is onduidelijk wie van de twee dat zou zijn geweest.

Lees ook: DNA van Vikingen onthult meer over genetische herkomst | National Geographic

Nabestaanden bouwden een tent-achtige ruimte op het schip van Oseberg voor de twee vrouwen die rond 834 werden begraven.

Waarom een grafschip?

Wie de vrouwen ook waren, ze hebben schitterende rijkdommen achtergelaten. De meeste Vikingen namen in hun graf hun favoriete eigendommen mee (soms zelfs hun hond), maar de rijken werden naar de andere wereld gebracht in schepen boordevol kleding, wapens en zelfs meubilair. Deze schepen waren er in soorten en maten. Sommige nabestaanden verbrandden de grafschepen, anderen richtten stenen monumenten in de vorm van schepen op voor de overledene. In de hoogste klassen bestelden sommige families hun doden ter aarde in roeiboten, kustschepen of in zeewaardige schepen, zoals gebeurde met de twee vrouwen in het schip van Oseberg.

Een van de voorwerpen die in het graf werd aangetroffen, was een door een houtwerker minutieus bewerkte kar. Dit is de enige die tot dusverre uit het Vikingtijdperk werd gevonden. Mogelijk werd de kar gebruikt voor ceremoniële processies. Op een van de houtsnijwerken is mogelijk de legendarische held Gunnar afgebeeld in een slangenkuil.

Archeologen hebben in het hele Vikingrijk grafschepen gevonden, van de ten noorden van Schotland gelegen Shetlandeilanden tot aan Vikingnederzettingen in Rusland. Het lijkt erop dat uitvaarten gepaard gingen met uitgebreide rituelen – dagenlange feesten en drankgelagen, waarbij ze wapens in de boten gooiden en paarden en zelfs mensen doodden om de overledenen te vergezellen. Aan het eind van deze rituelen werd de boot inclusief zijn menselijke vracht ter aarde besteld en begraven in een heuvel.

Lees ook: DNA onthult dat voorname Vikingstrijder een vrouw was | National Geographic

Open Gallery

In het geval van de vrouwen van Oseberg was het een boer die hun schip vond, dat bijna geheel van eik was. Hij deed zijn vondst in 1903 in een grote grafheuvel op zijn bedrijf in de buurt van het Noorse stadje Tønsberg.

Gedeelten van dit artikel verschenen al eerder in het door Heather Pringle geschreven boek The Vikings: Lords of Sea and Sword. Copyright tekst © 2018 Heather Pringle Copyright samenvatting © 2018 National Geographic Partners, LLC.
Nieuwsgierig naar meer? Lees The Vikings: Lords of Sea and Sword. Op dezelfde locaties verkrijgbaar als de boeken en tijdschriften.

Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op nationalgeographic.com