In de Late Middeleeuwen was Reimerswaal een welvarende stad. Na Middelburg en Zierikzee was de stad op de zuidoever van de Oosterschelde zelfs de grootste van Zeeland, met op het hoogtepunt naar schatting ongeveer 6000 inwoners. Toch bestaat Reimerswaal inmiddels niet meer. Hoe kon dat zo gebeuren?
Vanaf de zestiende eeuw keerde het tij. Na een reeks natuurrampen raakte de stad in verval en uiteindelijk werd Reimerswaal opgeslokt door de zee. Inmiddels is Reimerswaal een van de vele verdronken steden en dorpen van Zeeland. Hoe kon zo’n grote stad ten prooi vallen aan de zee?
Reimerswaal, een welvarende stad
De eerste vermelding van Reimerswaal dateert uit 1214. In 1375 kreeg het stadsrechten, waarmee de stad niet alleen molens en waterwegen mocht bouwen, maar ook een vestingmuur kon oprichten ter verdediging. Reimerswaal groeide gestaag uit tot een welvarende stad waar veel handel werd gedreven.
De economie van Reimerswaal draaide voor een belangrijk deel op de teelt van meekrap, een gewas dat tegenwoordig nauwelijks meer wordt verbouwd. In de vijftiende en zestiende eeuw was dat wel anders: de plant was in Zeeland veruit het winstgevendste landbouwproduct.
Leestip: Deze 6 dorpen verdwenen onder water – hun ruïnes zie je nog steeds
Meekrap werd vooral geteeld om de rode kleurstof die eruit kan worden gewonnen. De plant werd gedroogd in een meestoof, een installatie van meerdere etages die met vuur werd verwarmd van onderaf. De drassige, goed bemeste kleigronden rond Reimerswaal boden de perfecte omstandigheden voor de teelt van meekrap.
Reimerswaal beschikte niet alleen over een winstgevend product, maar lag ook aan een belangrijke handelsroute. Er meerden schepen aan uit Engeland, Frankrijk en het Oostzeegebied. Maar juist de ligging zou uiteindelijk de ondergang van Reimerswaal betekenen.
Tegenslag op tegenslag
Na een periode van voorspoed werd Reimerswaal in de zestiende eeuw getroffen door een reeks overstromingen: in 1530, 1532, 1552, 1555 en 1557 was het raak. Die rampen kwamen niet helemaal uit de lucht vallen: door zoutwinning was de bodem bij Reimerswaal ernstig verzwakt en kwetsbaar voor stormen.
Leestip: Was de Sint-Elisabethsvloed een van de grootste watersnoodrampen ooit?
Toen de stad op 5 november 1530, ook wel bekend als ‘quade saterdach’, werd verrast door de Sint-Felixvloed, werd een groot deel van het ommeland weggeslagen. De stad zelf werd gespaard, maar belangrijke aanvoerroutes werden opgeslokt door het water. Ook bij latere overstromingen bleef de stad zelf buiten schot, maar de schade aan de infrastructuur was enorm. Reimerswaal raakte steeds verder geïsoleerd en de economie kreeg klap na klap.
In 1557 veroorzaakte een zware storm schade aan stadsmuren, poorten, het stadhuis, kerken en huizen. Tot overmaat van ramp werd Reimerswaal in het jaar daarop getroffen door een grote brand.
Daarmee was de gifbeker nog niet leeg. Niet lang daarna brak de Tachtigjarige Oorlog uit. In 1573 trokken Zeeuwse troepen Reimerswaal binnen om de Spaanse vijand te verdrijven. Als uiterste noodgreep werd de stad opnieuw in de as gelegd, ditmaal moedwillig door de Zeeuwen, om de Spanjaarden te verjagen. Wat er nog resteerde van Reimerswaal, zoals bakstenen, dakmateriaal en stadspoorten, werd door de overgebleven inwoners verkocht.
Reimerswaal, niet de enige verdronken stad
In de zeventiende eeuw waren enkele mosselvissers de laatste inwoners van wat ooit Reimerswaal was. Toen ook zij vertrokken, staken de overgebleven ruïnes nog enige tijd boven het water in de Oosterschelde uit. In de negentiende eeuw kwam de stad compleet onder water te liggen.
Leestip: Unesco-werelderfgoed Schokland: 10.000 jaar geschiedenis in de Noordoostpolder
Vanwege de ooit zo grote omvang is Reimerswaal misschien wel de bekendste verdronken stad van Nederland, maar zeker niet de enige. Zeeland telt er zo’n 200; hier vind je nog vijf verdronken dorpen. De meeste waren een stuk kleiner dan Reimerswaal, en verdwenen in de Middeleeuwen voorgoed in het water. Het Monument voor de Verdronken Dorpen op de Oosterscheldedijk herinnert deze verdwenen plaatsen.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
