Wie langere tijd in Frankrijk verblijft, merkt gauw genoeg dat iedere gelegenheid wordt aangegrepen om wijn op tafel te zetten. Tot 1956 was zelfs de schoollunch zo’n moment. Pas in dat jaar kwam er een landelijk verbod op het schenken van wijn in de schoolkantine aan kinderen jonger dan veertien. De gevolgen van het alcoholgebruik onder kinderen bleven niet ongemerkt, zo blijkt uit archiefstukken.
Kinderen dronken dagelijks
‘De afgelopen maanden hebben we in onze praktijk en in het ziekenhuis jonge kinderen gezien (…) met diverse problemen: slaapstoornissen, persoonlijkheidsveranderingen, gedragsproblemen, hallucinaties, enz.,’ schreef de arts Suzanne Serin van een psychiatrisch ziekenhuis in december 1954. Uit haar rapport bleek al snel het probleem: de kinderen kregen regelmatig een glas alcohol aangereikt.
Leestip: Deze 5 wijnstreken in Frankrijk moet je gezien hebben
Het was in heel Frankrijk volstrekt normaal dat kinderen dagelijks alcohol dronken. Sterker nog, in de schoolkantines werd gewoon wijn geschonken, aangelengd met water. Ouders gaven het zelfs mee in de lunchboxen van hun kinderen. Zo schrijft Serin dat kinderen in het departement Vendée zo’n halve liter meekregen ‘en als ze van ver komen, nemen ze ook een beetje alcohol mee om de vermoeidheid van de reis te verzachten’.
Alle sociale kringen
Ook thuis werd er volop gedronken. Daar werd de wijn niet aangelengd, en kinderen dronken ’s zondags gerust vijf tot zes glazen wijn met de volwassenen. In het departement Lot-et-Garonne dronken kinderen vanaf drie jaar al een glaasje wijn mee bij de maaltijd. En in regio’s met veel distilleerderijen schoven jonge kinderen regelmatig aan bij proeverijen.
Volgens Serin was het niet zo dat alleen kinderen uit minder welvarende gezinnen alcohol dronken. Uit haar enquête, die naar tien willekeurige departementen in Frankrijk was gestuurd, bleek dat het een diepgeworteld probleem was, dat in alle sociale kringen voorkwam.
Het is niet verwonderlijk dat veel kinderen problemen ondervonden door hun dagelijkse alcoholgebruik. Serin haalt voorbeelden uit haar eigen praktijk aan, en beschrijft hoe kinderen zo jong als zeven jaar werden geteisterd door nachtmerries vanwege hun alcoholgebruik.
Wijn voor de schooldag
Sommige leraren probeerden kinderen van de wijn af te houden en ze melk aan te bieden, maar dat aanbod kreeg niet veel gehoor. In Parijs besloot een school daarom een wijnverbod in te stellen. Het bestuur haalde daarmee de woede van veel ouders op de hals. De wijn was essentieel voor de gezondheid van hun kinderen, meenden zij. Het idee dat wijn een gezonde drank was, was destijds wijdverspreid.
Leestip: Wat doet een maand zonder alcohol met je lichaam?
De ouders dreigden hun kinderen voorafgaand aan de schooldag een halve liter wijn te geven als het verbod niet zou worden opgeheven. De directeur hield voet bij stuk en zag de volgende dag hoe ‘de arme kinderen ziek, overbelast, verward, rusteloos en werkeloos’ aankwamen op school.
Het verbod op schoolwijn
In 1956 kwam er eindelijk een landelijk verbod op het schenken van schoolwijn aan kinderen jonger dan veertien. Maar dat betekende niet dat wijn op school niet langer te krijgen was. Oudere kinderen en leraren mochten nog gerust een glaasje nippen bij de lunch. Een algeheel verbod op alcohol in de schoolkantines kwam in 1981.
Wil je niets missen van onze verhalen? Volg National Geographic op Google Discover en zie onze verhalen vaker terug in je Google-feed!
Hoewel er op Franse scholen nu geen wijn meer wordt gedronken, is alcohol nog steeds een belangrijke culturele factor in Frankrijk. Wetten die de alcoholconsumptie moeten beperken, worden dikwijls met veel boegeroep onthaald. Wijnhistoricus Stéphane Le Bras vertelde aan Public Senat: ‘Er is altijd een extreem sterke wijnlobby in het parlement geweest (…). Zij zien wijn als een erfgoed dat gepromoot moet worden.’
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
